Śląskie nowości na bibliotecznych półkach
- Data publikacji
- 5 stycznia 2021
Półki biblioteczne dotyczące historii i tradycji Śląska regularnie są uzupełniane o nowości wydawnicze. Instytut Śląski w Opolu prezentujemy 12 publikacji z lat 2019-2020 o historii i współczesności śląska, kulturze niematerialnej i śladach materialnych przełomowych wydarzeń. Rok 2021 to kolejny rok świętowania 100-lecia powstań śląskich i plebiscytu 1921.
Seria „Encyklopedia Wiedzy o Śląsku”
„Powstania Śląskie i plebiscyt ze współczesnej perspektywy”
„Górnośląska Konwencja Genewska pomiędzy Polską a Niemcami 1922-1937”
„Stulecie odrodzenia polskiej waluty. Materiały z konferencji”
„Martyrologia duchowieństwa Śląska Opolskiego w latach powstań śląskich i II wojny światowej”
Książka Andrzeja Hanicha opowiada o księżach, proboszczach, zakonnikach i siostrach zakonnych, którzy stracili życie podczas powstań śląskich i w trakcie II wojny światowej.
„Śląsk wierny Ojczyźnie”
Jest to książka obrazująca wiedzę i doświadczenie Ślązaka urodzonego w Wielkopolsce, przeżywającego w Generalnym Gubernatorstwie czwarty rok okrutnej niemieckiej okupacji. Autor przedstawia prosty wykład dziejów polskości Śląska tym, którzy nie do końca rozumieją śląskość. Zbyszko Bednorz pisał do tych, których cały okupacyjny świat to Warszawa, a co najwyżej Generalne Gubernatorstwo. Pierwsze wydanie książki miało miejsce w roku wybuchu powstania w getcie warszawskim, a powstanie warszawskie miało rozpocząć się dopiero za kilka miesięcy. W ręce czytelników trafia wydanie 3.
„Memorjał dotyczący spraw kościelnych polskiej mniejszości narodowej w Niemczech”
W 1929 r. Związek Polaków w Niemczech wydał „Memoriał dotyczący spraw kościelnych polskiej mniejszości narodowej w Niemczech”, z którego do naszych czasów przetrwało zaledwie kilka egzemplarzy. Po ponad dziewięćdziesięciu latach od opublikowania, z troski o zachowanie jego dziedzictwa, ukazało się jego wydanie fototypiczne.
„Górny Śląsk i Ślązacy w latach 1740-1950 – w oczach Polaków i Niemców”
Publikacja to wybór tekstów dokonany przez Michała Lisa i Aleksandrę Trzcielińską-Polus. 44 Dokumenty odnoszą się do historii Śląska pisanej z perspektyw dwóch narodów przez ponad 200 lat.
Śląskie śpiewniki
Wydawane przez Instytut Śląski śpiewniki zawierają zapis nutowy i tekst danej piosenki. W niektórych przypadkach przedstawione są różne warianty słów i melodii. Materiały posiadają liczne wyjaśnienia w przypisach, co czyni je bardzo przystępnymi.
„Nadstawcie ucha, kochani ludkowie. Pieśni powstań śląskich”
Adolf Dygacz w publikacji „Nadstawcie ucha, kochani ludkowie. Pieśni powstań śląskich” prezentuje śląskie pieśni ludowe okresu powstań na Górnym Śląsku, silnie związane z dziejami regionu lat 1919–1921. W historii lokalnego folkloru muzycznego jest to jedyny przykład udokumentowania pieśni samorodnych bezpośrednio po tych wydarzeniach w tak wielkim wymiarze. Ich treść utrwaliły czasopisma, broszury, śpiewniki i ulotki z tego okresu. Śląskie powstania dały impuls do opracowania wielu projektów pieśni, których tematyka przyjęta została przez społeczność w repertuarze ludowym.
„Pieśni znad Odry”
Na śląskich szlakach kultury i humoru
„Przewodnik po Szlaku Pamięci Powstań Śląskich na Opolszczyźnie„
W 2019 roku utworzono Szlak Pamięci Powstań Śląskich na Opolszczyźnie. Szlak wiedzie z północy województwa w stronę południową i w znacznej mierze obrazuje przebieg linii frontu podczas III powstania śląskiego w 1921 roku. Towarzyszyła mu wystawa banerowa prezentowana np. w Urzędzie Wojewódzkim w Opolu. Kolegium redakcyjne: Bolesław Bezeg, Oktawian Bik, Patryk Frydel, Łukasz Gruca, Damian Kaniak, Łukasz Kaspryk, Albert Ogiolda, Bartosz Pawlak, Karolina Zioła opracowało także przewodnik.
Przewodnik po wystawie „Ślązacy dla Niepodległej. Trwanie-wiara-nadzieja-walka”
Na wystawę „Ślązacy dla Niepodległej. Trwanie-wiara-nadzieja-walka” składają się: się słowo historyka, prezentacja dokumentacji postaw władz niemieckich oraz etapy decyzji konferencji pokojowej, kolejne elementy zabiegów mających na celu powrót regionu do Macierzy, przykłady rozczarowania ludności po decyzji o plebiscycie, na końcu rozpaczliwa walka z broniącymi status quo przeważającymi siłami niemieckimi. Cała wystawa i katalog dostępne są bezpłatnie na stronie Instytutu Śląskiego.
„Śląski kogel-mogel, czyli wybór karykatur, satyr i dowcipów politycznych oraz takich sobie, głównie z okresu powstań śląskich”
Książka autorstwa Zenona Jasińskiego to wydanie drugie, poprawione i uzupełnione wydawnictwa z 1984 roku. Prezentuje ona humor wykorzystywany m.in. w propagandowych druczkach, które miały przekonać do głosowania za Polską lub za Niemcami. Pokazuje walkę na słowa, która toczyła się w przestrzeni życia codziennego Ślązaków w latach 1918-1921.
Wszystkie opisane publikacje sfinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022.