Pomnik Historii: Kielce – dawny pałac biskupów i katedra

W ramach programu „100 Pomników Historii na stulecie odzyskania Niepodległości”, realizowanego przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, 22 listopada 2017 r. rozporządzeniem prezydenta RP na listę Pomników Historii zostało wpisanych 11 nowych obiektów. Jednym z nich jest dawny pałac biskupów i katedra w Kielcach.

Jest to rezydencja pałacowa z połowy XVII wieku, ufundowana przez Jakuba Zadzika. Uznaje się ją za jeden z najlepiej zachowanych tego typu obiektów w Polsce. Duża liczba dzieł sztuki i bogata dekoracja malarska wnętrz służą dziś historykom jako źródło do poznawania kultury epoki. Obok pałacu znajduje się bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP. Choć jej rodowód sięga średniowiecza, do dziś dotrwała jako przykład sztuki nowożytnej, a jej wyposażenie jest uważane za bardzo cenne.

Celem ochrony jest „zachowanie, ze względu na wartości historyczne, artystyczne i naukowe, dawnej rezydencji biskupów krakowskich, wyróżniającej się autentyczną substancją architektoniczną oraz wystrojem wnętrza o niezwykle bogatym programie ideowym, która wraz z katedrą (dawną kolegiatą) stanowi cenne materialne świadectwo historii i kultury artystycznej Polski czasów baroku”. skład wpisu wchodzą zespół dawnego pałacu biskupów (rezydencja, dawny spichlerz, ogród oraz Baszta Prochowa z obwarowaniem), katedra, dzwonnica i kaplica Ogrójcowa.

Katedrę można zwiedzać w dni powszednie z wyjątkiem czasu gdy sprawowana jest liturgia, dodatkowo możliwe jest zwiedzanie skarbca i krypty pod kierunkiem przewodników z Muzeum Diecezjalnego (samo muzeum mieści się w budynku kurii, poza wpisem). Dawny Pałac Biskupów Krakowskich to z kolei oddział Muzeum Narodowego w Kielcach, prezentujący m.in. pamiątki po Józefie Piłsudskim, zabytkowe wnętrza, czy Galerię Malarstwa Polskiego i Europejskiej Sztuki Zdobniczej. Można także odwiedzić przypałacowy ogród włoski.