Wrzesień 1939. Filmowe teksty i konteksty | Konferencja

1 września 1939 roku to data, która na zawsze zmieniła bieg historii, wpływając na losy świata, ale i pojedynczych osób. Doświadczenie wojny do dzisiaj pozostaje jednym z najsilniejszych impulsów dla określonych sposobów myślenia o historii i miejscu w niej jednostki, zwłaszcza w Polsce, gdzie konsekwencje wydarzeń wojennych pozostają sprawą aktualną, bolesną, domagającą się ciągłych rozliczeń.

Zachowania Polaków w czasie wojny obronnej wynikało z pewnością z silnego oddziaływania aksjologicznego mitów założycielskich II RP, obecnych w edukacji, kulturze, polityce. W kontekście obchodów stulecia odzyskania niepodległości, interesuje nas także i ten aspekt Września.

Analizie poddamy filmy fabularne, dokumentalne, ale także materiały z filmem związane, jak artykuły prasowe, plakaty, programy kinowe i inne materiały okołofilmowe, ale także i takie, które do nich nawiązują i funkcjonują w szerszym obiegu (pamiętniki, opracowania zbiorcze dokumentujące ten okres, materiały filmowe i fotograficzne).

Naszym celem jest interdyscyplinarne spojrzenie na obrazy Września 1939 roku utrwalone w filmie i innych materiałach związanych z filmem. Chodzi zarówno o spojrzenia współczesne, kronikarskie, jak i o późniejsze wyobrażenia, obecne przecież w tekstach kultury aż do dziś. Celem konferencji jest wszechstronna odpowiedź na pytanie, jak okres ten zapisywał się przez upływające 80 lat w filmie i kulturze filmowej.

Program konferencji:

Czwartek, 26.09.2019

od 9:45 Rejestracja uczestników

od 9:45 Powitalna kawa

10.15 – 11.45 Projekcja filmu …gdziekolwiek jesteś, Panie Prezydencie… (1978, 86 minut), reż. A. Trzos– Rastawiecki

11.45 – 12.00 Przerwa kawowa

12.00 – Otwarcie Konferencji

12.10 – 13.50 Sesja I (moderator: prof. dr hab. Tadeusz Lubelski):
prof. dr hab. Tomasz Szarota (Instytut Historii PAN): Stefan Starzyński – postać tragiczna.
dr hab. Barbara Giza (prof. Uniwersytetu SWPS, FINA): Wrzesień 1939 jako doświadczenie graniczne. Pojęcie wojny w dyskursie medialnym okresu wojny obronnej.
prof. dr hab. Piotr Zwierzchowski (UKW Bydgoszcz): O kinie, wojnie i Polsce. Recepcja filmowych obrazów Września 1939.

13.50 – 14.30 Obiad

14.30 – 16.00 Sesja II (moderator: prof. Krzysztof Kornacki):
prof. dr hab. Tadeusz Lubelski (UJ): Od Historii hełmu bojowego do Lotnej. Rozwój projektu filmu oWrześniu w Notesach Andrzeja Wajdy z lat 1948-1959.
mgr Agnieszka Polanowska (FINA):Szosa zaleszczycka jako filmowy przykład konstruowania propagandowego mitu klęski wrześniowej – analiza dokumentacji źródłowej i jej wpływu na treść scenariusza.
dr Bartosz Filip (UG): „Znów marzy mi się Lotna!” – dzieje niezrealizowanego powtórzenia.

16.00 – 16.15 Przerwa kawowa

16.15 – 17.45 Sesja III (moderator: prof. Barbara Giza):
dr Marcin Zaborski (Uniwersytet SWPS): Lato 1939. Jeszcze żyjemy.
mgr Iga Pękala (Uniwersytet Wrocławski): Postawy młodych ludzi wobec zbliżającej się wojny i sytuacji we Wrześniu 1939 na podstawie Jutro idziemy do kina i Polskich dróg.
dr hab. Krzysztof Kornacki (prof. Uniw. Gdańskiego): Kandyd we Wrześniu? Don Gabriel Hena i Petelskich.

17.45 – 18.00 Przerwa kawowa

18.00 – 19.00 Spotkanie z Józefem Henem (prowadzi prof. Tadeusz Lubelski)

19.00 – 20.30 Projekcja filmu Don Gabriel (1966, 92 minuty), reż. Ewa i Czesław Petelscy według scenariusza Józefa Hena

Piątek, 27.09.2019

od 9.00 Rejestracja uczestników

od 9.00 Powitalna kawa

9.20 – 11.20 Projekcja filmów dokumentalnych ze zbiorów FINA:
Oblężenie (Siege, USA 1940, 10 minut), reż. Julien Bryan;
Kampania w Polsce (Feldzug in Polen, Niemcy 1940, 97 minut, niepublikowane materiały robocze z pierwszej, zablokowanej przez niemiecką cenzurę wersji filmu), reż. Fritz Hippler

11.20 – 11.30 Przerwa kawowa

11.30 – 13.00 Sesja IV (moderator: prof. Piotr Zwierzchowski):
prof. dr hab. Andrzej Gwóźdź (UŚ): Kampania w Polsce. Szlakiem urojeń.
dr hab. Andrzej Zawistowski (SGH, Muzeum Powstania Warszawskiego): Dokument, fabuła i kreskówka. 17 września 1939 w optyce sowieckiej propagandy filmowej na przykładzie trzech obrazów z 1940 roku.
dr hab. Mariusz Guzek (prof. UKW): Wrzesień 1938 – Wrzesień 1939: kino czechosłowackie opowiada o wybuchu II wojny światowej.

13.05 – 13.45 Obiad

13.45 – 15.15 Sesja V (moderator: prof. Mariusz Guzek):
mgr Grzegorz Rogowski (FINA): Wojna na eksport.
dr Piotr Śmiałowski (FINA): Zazdrość i medycyna – niezrealizowany debiut filmowy Antoniego Bohdziewicza.
dr Krzysztof Jajko (UŁ): Kopie szczególnej troski. Powojenne losy filmów, które przetrwały okupację.

15.15 – 15.30 Przerwa kawowa

15.30 – 17.00 Sesja VI (moderator: prof. Andrzej Gwóźdź):
mgr Katarzyna Wajda (FINA): Śladem szalonego majora. (Re)konstrukcja mitu Hubala w scenariuszach Czesława Petelskiego i Jana Józefa Szczepańskiego.
dr Jarosław Grzechowiak (UŁ): Obraz Września według Romana Wionczka
dr Agnieszka Tambor (UŚ): Wrzesień 1939 i II wojna światowa w filmowej i medialnej edukacji cudzoziemców.

17.00 – Zakończenie konferencji

Komitet naukowy
prof. dr hab. Tadeusz Lubelski – Przewodniczący
dr hab. Barbara Giza, prof. USWPS – Wiceprzewodnicząca
dr hab. Krzysztof Kornacki, prof. UG
prof. dr hab. Piotr Zwierzchowski
Udział w konferencji jest bezpłatny, organizatorzy nie zapewniają noclegów ani zwrotów kosztów przejazdu. Przewidywana jest naukowa publikacja pokonferencyjna (recenzowana).

Zapisy:
Prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego.

Liczba miejsc: 100

Kontakt
W razie pytań prosimy o kontakt z Barbarą Gizą z Działu Badań i Rozwoju: .

Organizatorzy i partnerzy
Organizatorami konferencji są Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny i Uniwersytet SWPS.

Sfinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022.