Flaga Polski - podręcznik użytkownika

Zbliża się majówka. W ten długi weekend, jak co roku, nasze ulice i place zostaną ozdobione setkami flag. Wielu Polaków zdecyduje się także na udekorowanie swoich okien i domów. Aby zrobić to dobrze i nie popełnić gafy Niepodległa przedstawia krótki poradnik.

Czy flaga i bandera to to samo?

Istnieją dwa rodzaje polskiej flagi państwowej. Pierwsza, to znany wszystkim biało-czerwony prostokąt. Druga to flaga z godłem RP na białym pasie. Zgodnie z obowiązującą ustawą, tej drugiej wersji mogą używać tylko oficjalne przedstawicielstwa kraju za granicą, cywilne lotniska i samoloty, kapitanaty portów, oraz polskie statki morskie jako banderę.

Jak eksponować flagę?

Symbole narodowe należy otaczać czcią i szacunkiem. Można powiedzieć, że jest to podstawowa zasada, z której wywodzi się cała reszta. Flagi zwykle pojawiają się na budynkach z okazji uroczystości państwowych. Mniej osób wie, że możemy też użyć symboli narodowych dla uczczenia ważnych wydarzeń w życiu prywatnym, bo dawne zakazy z czasów PRL zostały zniesione.

Wywieszana flaga powinna być czysta i wyprasowana. Nie wolno dopuścić, by materiał był brudny, podarty, postrzępiony, spłowiały lub pomazany. Podnosząc flagę należy pamiętać, by umieścić ją na szczycie masztu. Nie powinna dotykać podłoża, ani być zamoczona w wodzie. Rzeczą oczywistą jest, że zawsze trzeba sprawdzić, czy kolejność barw jest właściwa, czyli biały na górze, czerwony na dole.

Starannie umocowana flaga nie powinna ulec zerwaniu. Jeżeli owinie się wokół masztu, trzeba ją rozplątać. Dla kibiców sportowych bardziej zaskakująca może być zasada, że za niegodne symbolu narodowego uznaje się także umieszczanie na fladze czy godle jakichkolwiek napisów, rysunków, czy obrazków. Co więcej na drzewcu nie wolno umieszczać dekoracji, ani znaków reklamowych.

Jak się zachować, gdy flaga jest zniszczona?

Jeżeli flaga uległa uszkodzeniu lub odbarwieniu, powinna zostać zniszczona w sposób godny. Za destrukcję z zachowaniem szacunku uznaje się rozdzielenie barw i spalenie. Obywatele Polski nie powinni dopuścić do sytuacji, by flaga, nawet prosta, papierowa, była porzucona na ulicy, czy wyrzucona na śmietnik.

Czy można robić kubki z flagą?

W ustawie zapisano, że Symbole RP nie mogą być umieszczane na przedmiotach przeznaczonych do sprzedaży, lecz dozwolone jest ich umieszczanie w „formie stylizowanej lub artystycznie przetworzonej”, ale tak, by flagi lub godła nie ośmieszał. Pośrednio z tego wynika fakt, że nie umieszcza się ich na przedmiotach jednorazowego użytku, np. chusteczkach, czy serwetkach. Jeżeli ktoś nosi na ubraniu jakiś symbol państwowy, to uszanowanie go polega na godnym zachowaniu.

Jak uporządkować kilka flag?

Symbole państwowe innych państw należy traktować z takim szacunkiem, jakiego oczekujemy od innych w stosunku do polskich symboli państwowych. Wywieszając flagi kilku państw i organizacji trzeba zadbać o to, by każda miała swój drzewiec, i by wszystkie były tej samej wysokości. Flaga Polski w kraju powinna zajmować pozycję uprzywilejowaną, zgodnie z zasadami heraldyki.

Z faktu, że prawa heraldyczna to w rzeczywistości lewa obserwatora, zwykle trudność sprawia pytanie, którą flagę umieścić z której strony. Dla uproszczenia posłużymy się tu perspektywą widza stojącego przed wejściem do budynku, przed którym znajduje się rząd masztów. Jeżeli jest ich dwa lub cztery, symbol Polski zajmie pierwsze miejsce od lewej. Jeżeli są 3, to pozycją uprzywilejowaną jest środek. W przypadku większej ilości eksponowanych flag stosuje się zasady protokołu dyplomatycznego. Kolejne miejsca po polskiej zajmują (w tej kolejności): flaga innego państwa, województwa, powiatu, gminy, Unii Europejskiej, organizacji międzynarodowej, służbowa (policji, straży pożarnej itp.), firmowa (organizacji, uczelni, szkoły, klubu sportowego itp.) i na końcu okolicznościowa (związana z wydarzeniem).

Gdzie szukać informacji, gdy są wątpliwości?

W kwietniu 2005 roku Najwyższa Izba Kontroli w ramach raportu  „Informacja o wynikach kontroli używania symboli państwowych przez organy administracji publicznej”, opracowanego przez Tadeusza Jeziorowskiego, w załączniku nr 8, zaprezentowała zasady dobrej praktyki używania symboli państwowych. 4 lata później Dobromir Dziewulak opracował „Etykietę flagową” dla Biura Analiz Sejmowych. Odpowiedzi na inne pytania można szukać także w protokole dyplomatycznym i na stronie Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

Już za chwilę Dzień Flagi. Zadbajmy o to, by nasze flagi były czyste i  gotowe. Niech godnie uświetniają nasze obchody!