Nie ma większej miłości - Beatyfikacja Rodziny Ulmów 10.09.2023

W niedzielę 10 września 2023 roku w Markowej będzie miała miejsce beatyfikacja Rodziny Ulmów. W związku z tym wydarzeniem, w całej Polsce odbędą się uroczystości związane z upamiętnieniem rodziny, która za pomoc Żydom podczas II wojny światowej zapłaciła najwyższą cenę. W planach obchodów są między innymi: wystawy, koncerty, konkursy i konferencje naukowe.

Rodzina Ulmów beatyfikowana

Józef Ulma, Wiktoria Ulma i ich dzieci: Stanisława (8 lat), Barbara (6 lat), Władysław (5 lat), Franciszek (4 lata), Antoni (3 lata), Maria (1 rok) oraz siódme dziecko (nienarodzone) zostali zamordowani przez Niemców za ukrywanie Żydów 24 marca 1944. Byli rolnikami – prowadzili kilkuhektarowe gospodarstwo w Markowej, wsi na Podkarpaciu, położonej ok. 10 km od Łańcuta. Ich egzekucja stała się symbolem martyrologii Polaków mordowanych za niesienie pomocy Żydom. Zginęli wraz z ukrywanymi: Saulem Goldmanem i jego czterema synami, Baruchem, Mechelem, Joachimem i Mojżeszem Fejwelem, dwiema córkami i wnuczką Chaima Goldmana z Markowej – Leą Didner z córką Reszlą oraz Gołdą (Gienią) Grünfeld. Dziś w miejscowości znajduje się Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów.

Proces beatyfikacyjny Ulmów rozpoczął się 17 września 2003 roku. 7 grudnia 2022 roku papież Franciszek podpisał dekret otwierający drogę do ich beatyfikacji. Oficjalne uroczystości odbędą się 10 września 2023 roku w Markowej. To pierwszy raz w historii Kościoła, gdy do godności błogosławionych zostanie wyniesiona cała rodzina. Oficjalny plakat dostępny jest do pobrania i wyeksponowania: Oficjalny plakat z okazji Beatyfikacji Rodziny Ulmów.

Wydarzenia w całej Polsce

24 marca 2023, podczas obchodów Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, Prezydent RP powołał Komitet Obchodów Towarzyszących Beatyfikacji Rodziny Ulmów, którego celami są upowszechnianie wiedzy o dziedzictwie Rodziny Józefa i Wiktorii Ulmów, przywracanie pamięci o postawie Polaków ratujących osoby narodowości żydowskiej pod okupacją niemiecką podczas II wojny światowej oraz budowanie wspólnoty narodowej wokół rodziny i wartości, które niesie rodzina.

7 lipca 2023, w rocznicę ślubu Józefa i Wiktorii, zaprezentowano oficjalną identyfikację graficzną oraz hasło kampanii towarzyszącej obchodom: Nie ma większej miłości, zaczerpnięte z ewangelii św. Jana. W planach na 2023 rok są między innymi: wystawy, koncerty, konkursy i konferencje naukowe. W organizację wydarzeń kulturalnych wokół beatyfikacji zaangażowane są m.in. Kancelaria Prezydenta RP, Instytut Pamięci Narodowej, Biuro „Niepodległa”, Filharmonia Podkarpacka i wiele innych instytucji. Kampanię społeczno-edukacyjną pt. „Ulmowie. Nie ma większej miłości” oraz cykl wydarzeń kulturalnych dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Kampania informacyjno-edukacyjna i spot

Biuro „Niepodległa” przygotowało spot, który we wrześniu będzie można obejrzeć m.in. w social mediach i na kanałach telewizyjnych. Pokazuje on codzienne życie rodziny Ulmów, która przez kilkanaście miesięcy podczas II Wojny Światowej na strychu swojego małego domu w Markowej ukrywało ośmioro Żydów. Wiktoria i Józef Ulma dbali o nich przygotowując im posiłki i jednocześnie małymi gestami troszczyli się o dobre relacje pomiędzy rodzinami i ich dzieci. Materiał filmowy powstawał w Muzeum Skansenie Zagroda w Markowej na Podkarpaciu, w autentycznym domu Rodziny Szylarów, która podczas II Wojny Światowej przyjęła pod swój dach, siedmioosobową żydowską rodzinę Weltzów.

Symbolem wspólnoty są słomiane aniołki. Można je odczytywać również jako metaforę świętości i pamięci o osobach, które zostały zamordowane. Kampanię społeczno-edukacyjną pt. „Ulmowie. Nie ma większej miłości” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Koncert „Kantata dla Aniołów” w Warszawie

7 września 2023 r. na Placu Grzybowskim w Warszawie o godzinie 19.00 rozpocznie się wyjątkowe widowisko „Kantata dla Aniołów”. Będzie ono hołdem dla Polaków ratujących Żydów w czasie II Wojny Światowej. Muzyczna opowieść o społeczności żydowskiej sięgnie do wspólnej historii sięgającej 1000 lat. Na wydarzenie specjalnie zaproszeni zostali m.in żyjący Sprawiedliwi wśród Narodów Świata oraz ich potomkowie, rodziny Zawołanych Po Imieniu, Dzieci Holocaustu i członkowie społeczności żydowskiej. Koncert będzie miał charakter plenerowy – dołączyć będzie mógł każdy.

Na scenie wystąpią m.in.: Kayah, Kuba Badach, Organek, Siostry Melosik, Symcha Keller, Monika Chrząstowska, Dariusz Malejonek, Iza Rzeszowska, Gang Tango pod przewodnictwem Sebastiana Wypycha, a także muzycy z zespołu Darka „Malejo” Malejonka. Dopełnieniem przesłania koncertu będą animacje z archiwalnymi zdjęciami i filmami opowiadającymi o historii Sprawiedliwych wśród Narodów Świata oraz polskich Żydów. Organizatorami koncertu są Biuro „Niepodległa” we współpracy ze środowiskami żydowskimi, m.in. Towarzystwem Społeczno-Kulturalnym Żydów w Polsce.

Misterium „Przerwane dzieciństwo” w Rzeszowie

9 września 2023 roku w Filharmonii Podkarpackiej im. Artura Malawskiego w Rzeszowie, o godzinie 20.30 rozpocznie się jedno z najważniejszych wydarzeń kulturalnych związanych z beatyfikacją Rodziny Ulmów. Misterium multimedialne, przygotowywane przez artystów Filharmonii Podkarpackiej prowadzonych przez Martę Wierzbieniec, zatytułowano „Przerwane dzieciństwo”. Ukaże ono losy polskich rodzin ratujących Żydów pod okupacją niemiecką z perspektywy najmłodszych świadków tych wydarzeń.

Zespół znakomitych artystów, którzy wystąpią przed zgromadzonymi gośćmi obejmuje Orkiestrę Symfonicznę Filharmonii Podkarpackiej im. Artura Malawskiego w Rzeszowie i Chór Filharmonii Narodowej. W trakcie misterium będą  przeplatać się utwory powstałe na bazie biblijnych tekstów psalmów (utwory Mikołaja Gomółki i Leonarda Bernsteina) oraz wątków zaczerpniętych z muzyki żydowskiej (m.in. Exodus Wojciecha Kilara). Zabrzmi też utwór na skrzypce solo Te Deum w indywidualnej interpretacji Marka Bałaty. Agnus Dei Krzysztofa Pendereckiego zostanie wykonane w wersji instrumentalnej. W trakcie poruszającego widowiska zgromadzona publiczności usłyszy także prapremierowe wykonanie utworu muzycznego napisanego specjalnie na uroczystość beatyfikacji Rodziny Ulmów przez Garego Guthmana. Widowisko multimedialne uzupełnią specjalnie przygotowane wideo i animacje.

Misterium „Przerwane dzieciństwo” będzie transmitowane na antenach TVP.

Cykl koncertów „Nie ma większej miłości – w hołdzie Rodzinie Ulmów”

Od 10 września do 10 listopada 2023 potrwa cykl 4 koncertów w 4 miastach Polski zatytułowanych „Nie ma większej miłości – w hołdzie Rodzinie Ulmów”. Koncerty odbędą się w różnych miastach Polski i będą oparte na produkcjach muzycznych „Panny Sprawiedliwe wśród Narodów Świata” i „Centrum Oporu Cywilnego”. Przybliżą one temat ratowania Żydów przez Polaków w czasie II Wojny Światowej. Harmonogram koncertów:

• Gdańsk – 10 września 2023, Bazylika św. Brygidy, we współpracy z Muzeum II Wojny Światowej
• Warszawa – 8 października 2023, Błonia Stadionu Narodowego
• Pelplin – 11 października 2023, we współpracy w Urzędem Miasta i Miejskim Ośrodkiem Kultury w Pelplinie
• Wałbrzych / Szczawno-Zdrój – 10 listopada 2023, Teatr Zdrojowy

Artyści, którzy wezmą udział w przedsięwzięciu to m.in.: Ania Rusowicz, Kasia Moś, Aleksandra Idkowska, Kasia Malejonek, Dagmara i Martyna Melosik, Basia Pospieszalska, Damian Ukeje. Za produkcję i reżyserię odpowiada Darek Malejonek.

Wystawa „Nie ma większej miłości”

„Ulmowie. Nie ma większej miłości” to wystawa poświęcona Rodzinie Ulmów z Markowej na Podkarpaciu.  Od 8 września do 15 października 2023 będzie ją można obejrzeć w Galerii „Okno na Kulturę” na Krakowskim Przedmieściu 17 w Warszawie. Prezentuje w układzie chronologicznym najważniejsze momenty z życia rodziny Ulmów; ślub, narodziny dzieci, czas wojny, okres, gdy rodzina ukrywała grupę Żydów, i dzień 24 marca 1944 r. gdy urywa się historia. Wystawę, której treść stanowią teksty stworzone przez pracownika Biura „Niepodległa” oraz cytaty z relacji świadków losów rodziny Ulmów uzupełniają archiwalne zdjęcia.

Wystawa dostępna jest także w wersji do pobrania. 11 plansz jest dostępnych bezpłatnie do pobrania – wystarczy je wydrukować na dowolnym nośniku i wyeksponować w swojej przestrzeni. Zapraszamy wszystkich do korzystania.

Koncert „Nie ma większej miłości” ku czci Sprawiedliwych wśród Narodów Świata

13 sierpnia 2023  w Lublinie, podczas Lubliner Fesivalu – Festiwalu Kultury Żydowskiej, odbędzie się koncert „Nie ma większej miłości” ku czci Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Na scenie pojawią się m.in. Ania Rusowicz, Natalia Niemen, Kasia Moś, Symcha Keller, Damian Ukeje i Darek Malejonek. O godzinie 20:00 w Muszli Koncertowej im. Romualda Lipko w Ogrodzie Saskim wykonają oni utwory, które w szczególny sposób upamiętnią Rodzinę Ulmów z Markowej. Niedzielny koncert będzie okazją do upamiętnienia wszystkich Sprawiedliwych, którzy w czasach niewyobrażalnego terroru nie zawahali się nieść pomocy swoim żydowskim sąsiadom.

Lokomotywa z okolicznościową grafiką

13 lipca 2023 na Dworcu Centralnym w Warszawie dokonano uroczystej prezentacji lokomotywy PKP IC z okolicznościową grafiką. To kolejny raz gdy spółki PKP S.A. i PKP Intercity włączają się w obchody – w 2018 roku po polskich torach jeździły pociągi upamiętniające 100-lecie odzyskania niepodległości, w 2020 roku zwycięską Bitwę Warszawską 1920, a w 2021 roku III powstanie śląskie. Lokomotywa z wizerunkiem rodziny Ulmów, w charakterystycznej szacie graficznej, poprowadzi składy pociągów PKP IC na trasie Warszawa – Berlin i Przemyśl – Berlin. Dodatkowo w holu głównym Dworca Centralnego prezentowana podróżnym jest wystawa IPN  „Samarytanie z Markowej”.

Prezentacja okolicznościowej lokomotywy 13.07.2023 na Dworcu Centralnym
Fot. BN

Koncepcja graficzna w spójny sposób połączy dziesiątki inicjatyw w kraju i za granicą związanych z Beatyfikacją Rodziny Ulmów. W nadchodzących tygodniach będzie towarzyszyć przedsięwzięciom kulturalnym instytucji i organizacji państwowych, samorządowych i pozarządowych.

Kampanię społeczno-edukacyjną pt. „Ulmowie. Nie ma większej miłości” oraz cykl wydarzeń kulturalnych dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.