Źródła i materiały edukacyjne

Biuro Programu „Niepodległa” współpracuje z wieloma instytucjami, które włączyły się w świętowanie stulecia Odzyskania Niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości. W ten sposób powstała ogromna baza wiedzy, z której każdy może skorzystać. Prezentujemy zbiór publikacji i portali internetowych, w których można znaleźć najciekawsze artykuły dotyczące historii i sztuki, materiały edukacyjne, wywiady, scenariusze lekcji itp. Poniższa lista będzie aktualizowana.

Dla chętnych przygotowaliśmy ulotkę w wersji do pobrania: ulotka „Materiały edukacyjne”

Polska Niepodległa – Historia w ożywionych obrazach
Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych

Na cykl „Polska Niepodległa – Historia w ożywionych obrazach” składa się dziesięć ekranizacji wybranych dzieł malarskich i grafik, przedstawiających wydarzenia oraz postaci związane z dążeniami do odzyskania przez Polskę niepodległości. Na ekranie ożyli m.in.: Tadeusz Rejtan, Tadeusz Kościuszko, Emilia Plater, czy Józef Piłsudski. Materiały edukacyjne opracowane do tego cyklu są przeznaczone dla nauczycieli starszych klas szkół podstawowych oraz szkół ponadpodstawowych i dostępne po bezpłatnej rejestracji. Scenariusze lekcji dotyczą zekranizowanego wydarzenia, jego tła historyczno-kulturowego lub też zagadnień z edukacji filmowej. Każdemu ze scenariuszy towarzyszy zestaw zadań, karty pracy, materiały źródłowe oraz prezentacja multimedialna.

Serial dokumentalny „Polskie Sto Lat”
Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny

Serial dokumentalny „Polskie Sto Lat” opowiada o Polsce XX wieku. Cykl 42 filmów dokumentalnych prezentuje najważniejsze wydarzenia i postaci z historii Polski, od przełomu XIX i XX wieku po rok 2018. Każdy z odcinków dotyczy konkretnych problemów lub przełomowych momentów dziejowych. Serialowej opowieści towarzyszą archiwalne zdjęcia i materiały audiowizualne – wykorzystano fragmenty filmów i fotosy, a także materiały z archiwów filmowych, fotograficznych i dźwiękowych poważnych instytucji naukowych, uczelni i nadawców medialnych. Autorom udało się także dotrzeć do mało znanych zbiorów z archiwów prywatnych. Projekt multimedialny „Polskie Sto Lat” może stanowić pomoc dla nauczycieli historii oraz źródło wiedzy dla wszystkich zainteresowanych najnowszą historią Polski.

Polski Portal Biograficzny
Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny

Kolekcja Polskiego Portalu Biograficznego zawiera ponad 18 tysięcy zdjęć, ponad 10 tysięcy opisanych postaci, prawie 3 tysiące materiałów audio i filmów, 19 kolekcji tematycznych i prawie 750 ciekawostek, artykułów i newsów. Materiały archiwalne i pamiątki rodzinne związane są z polskimi formacjami wojskowymi oraz mężami stanu i politykami, wojskowymi, ekonomistami, społecznikami, naukowcami, podróżnikami, osobami związanymi z kulturą i sztuką. W portalu wyodrębniono kilka zakładek: „Kalendarium” ukazujące drogę Polaków do niepodległej ojczyzny; „Chmurę wiedzy” umożliwiającą błyskawiczne poruszanie się po zasobach według klucza rzeczowego i pozwalającą odnaleźć powiązania między wybitnymi postaciami epoki, a także „Kolekcje” dzięki którym łatwo odnaleźć informacje na wybrany temat. Polski Portal Biograficzny wciąż jest rozbudowywany – każdy może dołożyć coś od siebie budując Wirtualny Pomnik Niepodległej.

Polska 1926. Portret zbiorowy II RP
Ośrodek KARTA

Jest to prezentacja jednego z największych imiennych spisów społeczeństwa II RP – na stronach portalu przygotowano wyszukiwarkę bazującą na skanach 30 tysięcy stron ze 111-tomowego albumu „Deklaracji Podziwu i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych”. W 1926 roku podpisało ją 5,5 miliona polskich obywateli wszystkich narodowości, z prezydentem Mościckim, marszałkiem Piłsudskim, rządem, generalicją, władzami samorządowymi, kościelnymi, społecznościami szkół wyższych oraz uczniami wszystkich szkół średnich i powszechnych w podzięce za pomoc w stanowieniu Niepodległej. W zakładce „Artykuły” można poczytać o relacjach polsko-amerykańskich w międzywojniu. Portal stanowi fantastyczne źródło do poszukiwań genealogicznych i promuje archiwistykę społeczną. Strona była prezentowana m.in. podczas spotkań kuratorskich towarzyszących wystawie „Rok 1918. Odzyskanie Niepodległości”.

Szukaj w Archiwach
Archiwa Państwowe

Szukaj w Archiwach to serwis, którego celem jest udostępnienie w internecie opisów i skanów materiałów archiwalnych z archiwów państwowych i innych organizacji – współtworzą go aż 62 instytucje: archiwa, biblioteki, instytuty czy fundacje. Dostęp jest całkowicie otwarty – nie wymaga logowania i jest bezpłatny. Kopie prezentowane w serwisie, o ile nie zastrzeżono inaczej w opisach, mogą być w dowolny sposób wykorzystywane, w tym pobierane ze strony na dysk lokalny, kopiowane i rozpowszechniane z wykorzystaniem dowolnej techniki. Jest to gigantyczna baza dawnych zdjęć, dokumentów, zabytków, w której każdy znajdzie coś dla siebie. Jednocześnie Archiwa Państwowe udostępniły ponad 500 wystaw archiwalnych online, z których spora część dotyczy historii odbudowy Polski po odzyskaniu niepodległości, postaci i wydarzeń historycznych, dawnych zwyczajów i tradycji, kultury, architektury, kulinariów, czy sposobów spędzania wolnego czasu. Oprócz tego na stronie Narodowego Archiwum Cyfrowego działa Archiwalna biblioteka cyfrowa z wydawnictwami do pobrania w pdf, jak np. “Album 100×100” czy “Niepodległa Poddębskiego”.  

Pakiet edukacyjny #BarwyWspólne
Narodowe Centrum Kultury

Pakiet to zestaw narzędzi edukacyjnych, które pomagają w rozmowie z dziećmi i młodzieżą na temat patriotyzmu. Może przydać się nauczycielom, animatorom, edukatorom itp. W zestawie znalazły się interaktywne narzędzia edukacyjne, propozycje scenariuszy zajęć oraz skondensowana wiedza dotyczącą postawy patriotycznej i symboli narodowych. Poruszone są zarówno kwestie historyczne, jak i współczesne, ponieważ patriotyzm to pojęcie, na które składa się wiele aspektów. Wśród narzędzi znalazły się: „Słowa Wspólne”, czyli zestaw 400 haseł do odgadnięcia; „Miejsca Pospolitej”, których fabuła opowiada o 30 budynkach i dylematach związanych z ich rolą w społeczeństwie i dyskusjami, które wywołują i „Matecznik” – wielkoformatowa mapa baśniowej krainy złożona z 101 wyzwań. Pakiet jest bezpłatnie udostępniany na stronie NCK.

Historia: poszukaj
Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów

Historia: poszukaj to  projekt  edukacyjny skierowany do uczniów, edukatorów muzealnych, nauczycieli, muzealników. Pokazuje – oprócz „wielkiej polityki” – rozwój literatury, sztuki, nauki itp. Specjalne miejsce zajmuje historia odzyskania przez Polskę niepodległości. W zakładce „Niepodległa” znaleźć można teksty tematyczne, a dodatkowe materiały zamieszczono w zakładkach „Wiedza”, „Quizy” i „GIFy”, gdzie można przyjrzeć się historii z przymrużeniem oka. W zakładce „Ścieżki historii” opublikowano eseje, a na „Osi Czasu” zaznaczono wydarzania historyczne, dzięki czemu czytelnik w prosty sposób może znaleźć poszukiwaną datę. Platforma Historia: zobacz zawiera interaktywne lekcje polskiej historii stworzone m.in. dla Polonii. W programie Historionauci uczniowie szukają śladów przeszłości w wybranych placówkach muzealnych; zarówno w narodowych jaki i regionalnych. W ramach swoich działań opowiadają historię odzyskania niepodległości za pomocą wybranych eksponatów. Na portalu można pobrać również dwa ciekawe opracowania: Gra o niepodległość i Podjąć wyzwanie! II Rzeczpospolita na drodze do nowoczesności. 

artefakty_NIMOZ_Historia_Poszukaj

Śladami Polaków
Instytut Adama Mickiewicza

Portal „Śladami Polaków” przypomina konkretnych ludzi i ich osiągnięcia, bez których trudno dziś sobie wyobrazić codzienność. Na stronie prócz wykazu postaci dostępna jest mapa z miejscami ich działalności i oś czasu. Opracowane biogramy takich postaci jak Prószyński, Funk, Strzelecki, Hirszfeld, Factor czy Patek pokazują wkład Polaków w rozwój różnych dziedzin światowej nauki i sztuki.

100 100-latków na 100-lecie
Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”

Głównym jego celem projektu „100 100-latków na 100-lecie” było dotarcie do świadków i uczestników kluczowych wydarzeń polskiej historii XX wieku oraz nagranie ich wywiadów biograficznych. Wspomnienia te posłużyły do stworzenia wyjątkowej wystawy – „Rówieśnicy Niepodległej”. Prezentuje ona, na symbolicznej osi czasu, zdjęcia, fragmenty wspomnień i komentarze Rówieśników Niepodległej, obrazując historie dorastania w okresie międzywojennym, traumę II wojny światowej i realia codziennego życia codziennego w komunizmie. Jest opowieścią o najważniejszych wydarzeniach i wynalazkach
XX wieku a także próbą odpowiedzi na pytanie, czym jest niepodległość.

Ocalić od zapomnienia
Narodowe Muzeum Techniki

Narodowe Muzeum Techniki zaprosiło pracowników dawnych zakładów przemysłowych, specjalistów i techników, by podzielili się swoimi opowieściami o minionych latach. W efekcie powstał cykl „Ocalić od zapomnienia” złożony z 14 wywiadów filmowych, które udostępniono na kanale Youtube muzeum. Bohaterowie w swoich opowieściach wracają do nierzadko już nieistniejących zakładów i konstrukcji. W cyklu można znaleźć opowieści o np.: projekcie Honker, Zakładach Zbrojeniowych w Skarżysku Kamiennej, fabryce FSO, Zakładach lniarskich w Żyrardowie, promie nurtowym w Opatowcu, Mostach Baileya czy polskich komputerach z lat 70. i 80.

Aleje Niepodległości
Biblioteka Narodowa

Biblioteka Narodowa stworzyła serwis „Aleje Niepodległości”. Zawarto w nim afisze, gazety, ulotki, a nawet pieśni sprzed 100 lat oraz biogramy i publikacje ludzi, którym zawdzięczamy Niepodległą Rzeczpospolitą. Zawartość serwisu podzielona jest na działy: Odzyskanie Niepodległości, Twórcy Niepodległości, Gazety polskie 1917–1918, Obchody Niepodległości w 20-leciu międzywojennym, Niepodległość 1918 w drugim obiegu, Niepodległość na afiszach, Legiony Polskie, Niepodległość na liście UNESCO, Niech żyje Niepodległa, Pieśni Niepodległości. Wszystkie kolekcje cyfrowych materiałów wzbogacono komentarzami historyków. Dodatkowe teksty pojawiły się także na blogu towarzyszącemu bibliotece cyfrowej Polona, poświęcone Leopoldowi Gottliebowi, Gabrielowi Narutowiczowi, Edwardowi Słońskiemu, Aleksandrze Piłsudskiej, Wojciechowi Korfantemu, Ignacemu Paderewskiemu, Bolesławowi Wieniawie-Długoszowskiemu, dokumentom życia społecznego z lat 1914–1918 czy Grobowi Nieznanego Żołnierza. Łącznie to wszystko stanowi ogromny zbiór opracowanych źródeł historycznych. Dodatkowo w Księgarni Biblioteki Narodowej udostępnione są wydawnictwa, które powstały w ramach PW „Niepodległa”: „Czy Polacy wybić się mogą na niepodległość?” w dwóch częściach: wierną kopią oryginalnego druku i zeszytem z esejami przybliżającymi tło historyczne, wymowę i znaczenie tekstu; „Katalog druków ulotnych z lat 1914–1918 w zbiorach Biblioteki Narodowej” z 2588 obiektami i „Pierwsze/Najstarsze w zbiorach Biblioteki Narodowej” z dwunastoma najcenniejszymi zabytkami rękopiśmiennymi ze skarbca Biblioteki Narodowej.

Archiwa Rodzinne Niepodległej
Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych

Do wszystkich, którzy pamiętają o śladach pozostawionych przez przodków i troszczą się o nie – a chcieliby robić to jeszcze lepiej – skierowany jest projekt Archiwa Rodzinne Niepodległej. Poradnik, napisany przez profesjonalnych archiwistów, przeznaczony jest dla tych osób, które posiadają archiwum własnego rodu bądź chcą je stworzyć. Teksty przynoszą odpowiedź na najróżniejsze pytania: jak własnoręcznie przeprowadzić porządkowanie archiwum, jak je opisać, dokonać zabiegów konserwatorskich i jak je zdigitalizować. Wiedza została podzielona na katalogi odnoszące się do różnych rodzajów materiałów archiwalnych: dokumentów, albumów, fotografii i pamiątek. Na stronie projektu dostępne są także kolekcje, które zostały już profesjonalnie zdigitalizowane.

Zestaw edukacyjny „Wynalazcy, odkrywcy, przemysłowcy”
Narodowe Muzeum Techniki

W ramach projektu edukacyjnego „WYNALAZCY, ODKRYWCY, PRZEMYSŁOWCY – historia polskich innowacji” Narodowe Muzeum Techniki przygotowało bezpłatne zestawy zawierające grę edukacyjną, wydawnictwo tematyczne uzupełnione poradnikiem metodycznym oraz skrypt ułatwiający zaplanowanie warsztatów i lekcji w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych i przy działaniach animacyjno-kulturalnych. Zestaw przybliża sylwetki polskich naukowców, odkrywców i wynalazców, pokazuje ich wkład w rozwój techniki i przemysłu w Polsce i na świecie. Treści są zgodne z założeniami podstawy programowej, co ułatwia ich wykorzystanie w szkolnych salach. Aby otrzymać zestaw wystarczy zgłosić się przez formularz dostępny na stronie NMT.

Pamięć Polski
Polski Komitet Programu UNESCO Pamięć Świata

Na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata wpisywane są najcenniejsze dokumenty i zbiory mające szczególne znaczenie dla dziedzictwa kulturowego i tradycji polskiej. Co dwa lata lista jest poszerzana o kolejne obiekty z archiwów, bibliotek, muzeów i instytucji. W 2018 roku wyróżniono świadectwa polskich dążeń niepodległościowych oraz odradzania się państwa polskiego po 123 latach niewoli. W portalu można przyjrzeć się każdemu obiektowi, poznać jego rolę historyczną i okoliczności powstania. Jest też dostępny katalog wystawy „Pamięć Polski – Dokumenty Niepodległej”.

„Szczęśliwy naród, który ma poetę… Polskie wiersze 1918-2018”
Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny

„Szczęśliwy naród, który ma poetę… Polskie wiersze 1918-2018” to wyjątkowy projekt Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego, który powstał z okazji stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości. W serii etiud filmowych współcześni poeci, krytycy, aktorzy, dziennikarze, profesorowie przedstawiają wybrane przez siebie wiersze i sylwetki artystów sprzed lat. Pokazują tym, że poezja, choćby miała i sto lat, może być nadal aktualna. Każdy odcinek trwa około 10 minut. W drugiej części etiudy wybrane przez współczesnych wiersze znanych poetów ostatniego stulecia zostają odczytane, a tłem dla nich są dedykowane sceny lub animacje. Filmową interpretację poezji przygotowali studenci i absolwenci Akademii Teatralnej w Warszawie. Kolejne odcinku cyklu są udostępniane na portalu Ninateka.

Program edukacyjny
Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku

Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku rozbudowuje pakiety lekcji i warsztatów szkolnych. Dla młodzieży ze szkół ponadpodstawowych i seniorów przygotowano cykl „oksfordzkich” debat historycznych. Nauczyciele i uczniowie mają do dyspozycji podręcznik o prowadzeniu debat, artykuły instruktażowe i serię zeszytów historycznych pomagających przeprowadzić dyskusje na określone tematy niepodległościowe. Muzeum także prowadzi coroczną akcję wysyłania kartek skupioną wokół depeszy notyfikującej rządom wszystkich państw wojujących i neutralnych odrodzenie Rzeczypospolitej pt. „Mamy Niepodległą”.

100 na 100. Muzyczne dekady wolności
Polskie Wydawnictwo Muzyczne

Podstawą przedsięwzięcia „100 na 100. Muzyczne dekady wolności” była lista 100 arcydzieł polskiej literatury muzycznej, które powstawały od 1918 roku do dzisiaj. Portal internetowy to multimedialna encyklopedia wiedzy o polskiej muzyce współczesnej. W zakładce „Utwory” prezentuje każde opracowane w ramach projektu dzieło – informacje o utworze, autorze, jak i jego fragment muzyczny. W ramach komponentu edukacyjnego na stronie znalazły się scenariusze lekcji dla nauczycieli szkół podstawowych, ponadpodstawowych i artystycznych. Dla dzieci dostępne są gry i aplikacje pozwalające na eksperymentowanie z dźwiękami i tworzenie własnych kompozycji. Ponadto zrealizowano m.in. filmowe wizytówki – krótkie 3-minutowe materiały wideo o każdym ze 100 utworów.

Mapa Polskich Kompozytorów
Instytut Adama Mickiewicza

Mapa Polskich Kompozytorów jednym z najbardziej kompleksowych źródeł dedykowanych Polskiej muzyce. Umożliwia odbiorcom błyskawiczny dostęp do biografii kompozytorów wzbogaconych o ciekawostki, reprezentatywnych przykładów muzycznych oraz starannie opracowanej sieci powiązań dostarczającej bogaty globalny kontekst kulturowy danego artysty podkreślając jego inspiracje, jak i wpływy, które wywarł. Treści serwisu dostępne są po polsku i po angielsku. Dzięki chmurze wiedzy możemy poznawać polską muzykę według grup i terminów, ośrodków artystycznych lub chronologicznie, w postaci punktów na osi czasu. Przygotowano także specjalne przewodniki, np. o kompozytorzach wolnej Polski czy kobiecym głosie w polskiej muzyce XX i XXI wieku. Portal jest wciąż rozbudowywany.

zaśpiewajmy.pl
Narodowe Centrum Kultury

Jest to interaktywny śpiewnik internetowy. Znajduje się w nim ponad 100 piosenek ilustrujących obraz Polski w kontekście zmian pokoleniowych, obyczajowych i życia codziennego Polaków żyjących w XX i XXI wieku, od pierwszych walk o niepodległość, po czasy dzisiejsze. Każdy utwór w bazie zawiera dostępne do ściągnięcia: tekst, zapis nutowy i podkład muzyczny. Piosenkom towarzyszą opisy historyczne i słowniczek, dzięki którym można dowiedzieć się wielu ciekawostek zarówno o okolicznościach ich powstawania, jak i o najnowszych dziejach Polski.

Polska Kronika Tańca
Instytut Muzyki i Tańca

Polska Kronika Tańca dokumentuje historię polskiej sztuki tańca z ostatnich stu lat. Jej centrum jest oś czasu, umożliwiająca wyszukiwanie wydarzeń tanecznych od roku 1918 do 2018. Kalendarium prezentuje kulturę taneczną w Polsce od momentu odzyskania niepodległości, przez cały wiek dwudziesty, aż do obecnego sezonu artystycznego, dzięki czemu zaprezentowano różne przejawy polskiej sztuki tańca. Na osi, oprócz najważniejszych wydarzeń tanecznych przedstawiono także sylwetki artystów, miejsca, stylistyki w odniesieniu do okresów i wydarzeń z historii Polski.

Portal dzieje.pl 
Muzeum Historii Polski i Polska Agencja Prasowa

Portal dzieje.pl poświęcił obchodom stulecia odzyskania niepodległości zakładkę, w której można znaleźć informacje historyczne o odzyskaniu przez Polskę niepodległości oraz o współczesnych obchodach tego święta. Aktualności dotyczą realizowanych w ramach świętowania projektów. W „Artykułach”, „Kalendarium” i „Zagadnieniach” publikowane są teksty historyczne o polskiej drodze do odzyskania niepodległości, a w sekcji „Postacie” prezentowane są szczegółowe biogramy najważniejszych osób mających swój udział w sukcesie, jakim było odzyskanie niepodległości po ponad stu latach niewoli. Zakładki „Multimedia” i „Wywiady” to materiały archiwalne: zdjęcia, nagrania pieśni patriotycznych, aż do nagrań współczesnych rozmów z ekspertami opowiadającymi o wydarzeniach sprzed stu lat.

Where is Poland?
Instytut Adama Mickiewicza

„Where is Poland?” to anglojęzyczny, multimedialny przewodnik po ziemiach polskich pod zaborami. Obejmuje wydarzenia i procesy w skomplikowanej historii Polski od zaborów do końca I wojny. Na czytelników czekają materiały ikonograficzne z epoki, aplikacje i minigry. Kanwą historycznej opowieści są opisy duńskiego krytyka Georga Brandesa, które opublikował w książce “Wrażenia z Polski” („Indtryk fra Polen”, 1888). Multimedialny przewodnik składa się z dziewięciu rozdziałów, z których każdy jest poświęcony innemu aspektowi życia pod zaborami i odzyskiwania niepodległości. Projekt stworzono z myślą o zagranicznym czytelniku, który nie zna historii Polski.

Portal zabytek.pl
Narodowy Instytut Dziedzictwa

Serwis w nowoczesny sposób udostępnia informacje o polskich zabytkach wraz z ich opisami, towarzyszącymi zdjęciami i zasobami cyfrowymi (np. modelami 3D obiektów, chmurami punktów, panoramami). W 2018 roku zrealizowano projekt „100 Pomników Historii na stulecie odzyskania Niepodległości” którego celem było zwiększenie liczby szczególnie ważnych dla historii Polski miejsc do symbolicznej setki. O Pomnikach Historii, miejscach z listy UNESCO, jak i o zabytkach nieruchomych i archeologicznych z każdego zakątka Polski można poczytać w portalu – jego zasoby liczą około 80 tysięcy obiektów. Atrakcyjne pod względem popularyzacji zabytków czy planowania szlaków turystycznych są zakładki „Kolekcje” i „Wycieczki”. Pierwsza grupuje obiekty w kategoriach tematycznych. Druga umożliwia zarejestrowanym i zalogowanym użytkownikom stworzenie za pomocą serwisu propozycji wycieczek szlakiem zabytków, znajdujących się na portalu, zapisanie i publikację tras. Na portalu można także znaleźć odcinki z serii krótkich filmów „Szlakiem miejsc niezwykłych – Pomniki Historii”.

Metafory niepodległości w fotografii
Instytut Adama Mickiewicza

Metafory niepodległości w fotografii to seria 100 artykułów o polskiej fotografii współczesnej. Pokazuje spojrzenie artystów wizualnych na pojęcia związane z niepodległością. Fotografie zostały przyporządkowane do dziesięciu haseł: Historia, Pamięć, Człowiek, Emancypacja, Tożsamość, Krajobraz, Warszawa, Poza centrum, Symbole i wartości, Przemiany. W serii znalazły się zarówno fotografie polskich klasyków, jak i prace autorów o mniej rozpoznanym dorobku. Są tu ikoniczne realizacje znane z galerii sztuki i zdjęcia publikowane w prasie, książkach lub internecie. W ilustrowanych artykułach będzie można przyjrzeć się zarówno obrazowi polskiej współczesnej fotografii, jak i współtworzonej przez nią rzeczywistości. Są ciekawym punktem wyjścia do refleksji nad przeszłością.

Cykl edukacyjny „Rzecz Polska”
TVP Kultura i Instytut Adama Mickiewicza

Cykl edukacyjny „Rzecz Polska” to program o najważniejszych dokonaniach krajowego designu przygotowany na stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości. Przedstawia przedmioty użytkowe, charakterystyczne dla danego dziesięciolecia, rekonstruuje historię ich powstania, pokazuje funkcje w przestrzeni oraz przedstawia twórców i projektantów. Wszystkie przedmioty są przedstawione także w formie animacji, technicznego rysunku, co ułatwia zrozumienie ich wyjątkowości. W ramach cyklu przedstawiono: klocki dla dzieci projektu Zofii Stryjeńskiej, cukiernicę projektu Julii Keilowej, zespół mebli z Zameczku Prezydenta RP w Wiśle, grę planszową „Hodowla zwierzątek” projektu Karola Borsuka, skuter „Osa”, fotel „366” projektu Józefa Chierowskiego, model żelazka turystycznego projektu Andrzeja Jana Wróblewskiego i Andrzeja Latosa, system oświetlenia „ART” projektu Bartłomieja Pniewskiego i Tomasza Rudkiewicza, czajnik „Crystal” i krajalnicę „Alexis” zespołu projektowego firmy Zelmer i wieszak „Seven” projektu Tomka Rygalika.

Pełnoletni 1918/2018
Centrum Historii Zajezdnia

Projekt „Pełnoletni 1918/2018” zakładał zbudowanie międzypokoleniowej więzi pomiędzy osobami, które w 2018 roku osiągną pełnoletność oraz tymi, którzy urodzili się w roku 1900 i w dorosłość wchodzili wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Młodzież z rocznika 2000, angażując się w poszukiwania źródłowe i tworzenie historycznych, cyfrowych portretów osób urodzonych 100 lat wcześniej, zyskała okazję do bliższego poznania realiów poprzedniej epoki. Prace młodych ludzi prezentujące rysy biograficzne postaci można odnaleźć na mapie.

Kulturalny Alfabet Niepodległości
Narodowe Centrum Kultury

Kulturalny Alfabet Niepodległości to 26 krótkich nagrań, które zostały stworzone przez Audycje Kulturalne, platformę audio Narodowego Centrum Kultury, z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. W kolejnych odcinkach, inspirowanych rozmaitymi dziedzinami kultury, tworzą one bogatą mozaikę polskiej przeszłości i teraźniejszości. W ramach cyklu można usłyszeć m.in. o tym, kto ze znanych poetów był przez pewien czas cenzorem w II RP czy łatwo było dosiąść się do sławnego stolika Skamandrytów, a także o tym, co opowiadał swojej ulubionej indyczce w warszawskiej kawiarni Kresy Romuald Kamil Witkowski.

Historia samorządu

Organizacje zrzeszające różne jednostki samorządu terytorialnego w II RP w dużym stopniu przyczyniały się do odbudowy państwowości polskiej. W stulecie odzyskania niepodległości Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej opracował publikację pokazującą rolę organizacji w odbudowie polskiej państwowości pt. „Samorządy wiejskie w budowie niepodległej Polski” autorstwa Szymona Mazura i Pawła Tomczaka. Z kolei Bogdan Mościcki napisał książkę o historii Związku Miast Polskich pt. „Sto lat Związku Miast Polskich 1917-2018”. W 2019 roku pojawiła się także pozycja Janusza Mierzwy oraz Rafała Rudka: „100 lat samorządowych wspólnot powiatowych (1918-2019)”.

Seria wydawnicza PWN
Stulecie odzyskania niepodległości

W ramach obchodów stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości, Wydawnictwo Naukowe PWN przygotowało publikacje rocznicowe. „Polska niepodległa. Encyklopedia PWN” wszechstronnie pokazuje dzieje II Rzeczypospolitej i wydarzenia z pierwszych dekad XX wieku, które doprowadziły do odzyskania przez Polskę niepodległości. „Wielka wojna Polaków 1914-1918” to pozycja, w której prof. Andrzej Chwalba przedstawia całościowy obraz zmagań i losów milionów mieszkańców dawnej Rzeczypospolitej od dnia wybuchu I wojny światowej do 11 listopada 1918 roku, z kolei książka „Ku jedności. Listopad 1918 roku”  przedstawia okres działań militarnych podczas I wojny światowej i dzień odzyskania niepodległości, a także pierwsze tygodnie następujące po nim. Kolejna propozycja to „Wiek burzy i spokoju. Kalendarium dziejów Polski 1918-2018”, autorstwa prof. Andrzeja Piaseckiego – dla każdego roku autor wybrał jedno ważne wydarzenie, które staje się pretekstem do ukazania szerszego tła i tamtego okresu. W publikacji „Inżynierowie Niepodległej” Andrzeja Goworskiego i Marty Panas-Goworskiej autorzy przedstawili sylwetki polskich inżynierów, naukowców, wojskowych, przedsiębiorców, którzy zrobili i prowadzili działalność patriotyczną, pielęgnując i rozwijając polską kulturę, naukę i wspierając gospodarkę na ziemiach polskich.