Neoawangarda na Górnym Śląsku. Zdzisław Stanek. Nieustające odkrywanie.

Zdzisław Stanek (1925 – 1996) był malarzem, grafikiem i rzeźbiarzem, wielkim kontynuatorem myśli Władysława Strzemińskiego.

Podobnie jak Strzemiński potrafił przedstawić wypełnienie przestrzeni między oświetlonymi przedmiotami. Stanek wywodził kształty od form rzeczywistych, wykazując ich związki z naturą, nie przedstawiając jednak przedmiotów w ich naturalnym otoczeniu, kształtował kompozycje na pograniczu abstrakcji. Podziwiane przez znawców i kolekcjonerów są takie dzieła jak „Światła w międzyprzestrzeni”, „Obrazy świateł”, „Światłodrzewa i Światłokwiaty”, „Światłohuty i Formy krystaliczne”, czy „Światłoformy i Obrazoformy”.

Pierwsze etapy życia Stanka nie były łatwe. Podczas wojny przebywał w niemieckim obozie pracy, a później w stalinowskim więzieniu. Te dramatyczne wydarzenia wyrobiły w nim charakter niezbędny artyście awangardowemu. Jako twórca i aktywny działacz grupy St-53, jednej z pierwszych grup awangardowych w powojennej Polsce, miał możliwość poznać myśl i sztukę Władysława Strzemińskiego. Zwłaszcza praca studyjna nad „Teorią widzenia” zwróciła Stankowi uwagę na rozwój świadomości wzrokowej i rolę światła w obrazie. Właśnie wtedy zaczął nieustannie odkrywać nowe sposoby widzenia.

Stanek w latach 50. – 80. stał się jednym z najwyrazistszych twórców polskiej i śląskiej neoawangardy, zdobywającym uznanie również za granicą. Był profesorem Fakultetu Sztuki Polskiego Uniwersytetu Na Obczyźnie, członkiem rzymskiej Accademia Internazionale d’Arte Moderna, Accademia Italia delle Arti e dell Lavoro i IAA AIAP UNESCO. Otrzymał m.in. srebrny medal i tytuł Artifex Doctus IPKART za całokształt twórczości (1978), złoty medal Międzynarodowego Konkursu Malarstwa Italia 2000 (1979), złoty medal II Trofeo Internazionale Medusa Aurea (1980) oraz Złotą Odznakę ZPAP (1996).

Dzięki konsekwentnej strategii zakupów w kolekcji Muzeum Historii Katowic zgromadzono ponad siedemdziesiąt prac Zdzisława Stanka. Celem ekspozycji jest zainspirowanie specjalistów i miłośników sztuki do podjęcia się zadania przywrócenia dzieł Zdzisława Stanka polskiej historii sztuki.

Wystawa odbywa się w ramach programu „Rok awangardy” będącego częścią obchodów setnej rocznicy odzyskania niepodległości.