Świętujmy razem setną rocznicę III powstania śląskiego!

W nocy z 2 na 3 maja 1921 roku wybuchło III Powstanie Śląskie – ostatnie, najdłużej trwające i najkrwawsze ze śląskich zrywów, które doprowadziło do przyłączenia do Polski dużej części Górnego Śląska. 

Setna rocznica zarówno plebiscytu na Górnym Śląsku, jak i III powstania śląskiego, obfituje w upamiętniające tamte zdarzenia, wydarzenia kulturalne – efekt współpracy administracji rządowej obu górnośląskich województw, samorządów wojewódzkich, powiatowych i gminnych oraz ponad trzydziestu instytucji kultury i organizacji pozarządowych.

Mapping

Z tej okazji Biuro Programu „Niepodległa”, w ramach ogólnopolskiej kampanii „Śląsk wspólna sprawa”, przygotowało wielkoformatową animację komputerową (mapping), która opowiada o historii powstań śląskich. Od 25 kwietnia do 2 maja będzie ją można oglądać od 20 do 22 (6 pokazów w godzinie) na budynku Garnizonu Warszawa. Pliki zostaną udostępnione bezpłatnie organizatorom, którzy chcą się włączyć w świętowanie i zrealizować wydarzenie u siebie. Dzięki temu mapping zobaczą też mieszkańcy innych miejscowości.

Biuro Programu „Niepodległa” nawiązało współpracę z wieloma instytucjami, dzięki czemu pokazy zostaną zorganizowane w wielu lokalizacjach na terenie kraju (lista jest codziennie aktualizowana) 2 maja o godzinie 20:21:

• Góra św. Anny – Wojewoda Opolski (ogólnopolskie obchody z udziałem władz państwowych)
• Wrocław – Wojewoda Dolnośląski we współpracy z wrocławskim Oddziałem IPN (budynek Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu, pl. Powstańców Warszawy 1)
• Rzeszów – Wojewoda Podkarpacki (elewacja Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie, ul. Grunwaldzka 15,  od strony Ogrodów Bernardyńskich)
• Lublin – Centrum Spotkania Kultur w Lublinie we współpracy z Wojewodą Lubelskim i Marszałkiem Województwa Lubelskiego (elewacja budynku Centrum Spotkania Kultur w Lublinie,  Plac Teatralny 1)
• Kraków – Wojewoda Małopolski we współpracy z krakowskim Oddziałem IPN (lokalizacja: na murze Zamku Królewskiego na Wawelu od strony Placu im. Ojca Adama Studzińskiego w godzinach od 20.21 do 24)
• Bieruń – Urząd Miejski w Bieruniu
• Bytom – Bytomskie Centrum Kultury
• Czerwionka-Leszczyny -Miejskim Ośrodkiem Kultury w Czerwionce-Leszczynach: NZOZ MEDIPOZ, przy ul. 3 Maja 36c w Czerwionce-Leszczynach
• Dobromierz – Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Dobromierzu (lokalizacja: Scena – park rekreacyjny w Dobromierzu)
• Gliwice – Muzeum w Gliwicach
• Katowice – Teatr Śląski
• Kobiór – Gminny Dom Kultury w Kobiórze
• Kochanowice – Gminne Centrum Kultury i Informacji
• Maciejowice – Gminny Ośrodek Kultury w Maciejowicach
• Mogilno – Miejska Biblioteka Publiczna w Mogilnie: ul. Rynek 8
• Nagłowice – Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Reja w Nagłowicach
• Osjaków – Gminny Ośrodek Kultury w Osjakowie
• Pawłowiczki – Gminna Biblioteka Publiczna w Pawłowiczkach
• Stronie Śląskie – Centrum Edukacji, Turystyki i Kultury w Stroniu Śląskim (lokalizacja: budynek CETiK, na ścianie od strony targowiska)
• Pszczyna – Pszczyńskie Centrum Kultury (elewacja budynku przy ulicy Bankowej w Pszczynie)
• Pyskowice – Miejski Ośrodek Kultury i Sportu w Pyskowicach
• Radzyń Podlaski –  Radzyński Ośrodek Kultury (lokalizacja: Pałac Potockich w Radzyniu Podlaski)
• Świebodzin – Świebodziński Domem Kultury (lokalizacja: Ratusz w Świebodzinie)
• Świętochłowice – Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach
• Wałbrzych – Wałbrzyski Ośrodek Kultury (lokalizacja: Urząd Miejski w Wałbrzychu)
• Zabrze – Dom Muzyki i Tańca w Zabrzu
• Żary – Żarski Dom Kultury (lokalizacja: Ogród Jordanowski od strony ul. Wrocławskiej 7 o godz. 20.21 i 21.00)

Jan Kowalski, dyrektor Biura Programu „Niepodległa” podkreśla, że organizatorzy mappingu w poszczególnych miastach mogą wyświetlać pokaz w dowolnych dniach, ale stawiamy warunek – jeden pokaz musi się odbyć 2 maja o godzinie 20:21. „Datę tego obowiązkowego pokazu wybraliśmy nieprzypadkowo, bo III powstanie śląskie wybuchło właśnie z 2 na 3 maja 1921 roku. Godzinę wyznaczyliśmy tak, aby łatwo było ją zapamiętać i by również nawiązywała do rocznicy, a przy okazji, aby było już po zachodzie słońca. W ten sposób symbolicznie w stulecie wybuchu powstania w całej Polsce przypomnimy o śląskich bohaterach. Ponad podziałami, ponad różnicami i bez względu na geografię, pokażmy, że wspólnie świętujemy wysiłek naszych przodków, którzy dążyli do stworzenia wolnej, niepodległej i silnej Polski.” – podkreśla Jan Kowalski. Krzysztof Noworyta, producent mappingu dodaje, że cieczy go fakt, iż mapping będzie można zobaczyć w wielu zakątkach kraju, bo „to będzie takie wspólne świętowanie. To też jest bardzo istotne, bo opowiadamy tu o walce, która przyniosła bardzo wymierne efekty dla Śląska i dla Polski. Mam nadzieję, że widzowie dobrze odbiorą nasze widowisko, że może zaciekawią się tematem”.

Koncert „Moja ziemio wyśniona” w Opolu

Koncert „Moja ziemio wyśniona” jest częścią obchodów 100. rocznicy wybuchu III Powstania Śląskiego. Partnerami wydarzenia są: Miasto Opole, Narodowe Centrum Polskiej Piosenki i Radio Opole. Wydarzenie odbędzie się 16 maja 2021 o godzinie 20:45 w opolskim amfiteatrze. Przypomni ono widzom i słuchaczom historię III Powstania Śląskiego oraz jego znaczenie dla Polaków przed stu laty i dziś. Wszystkie utwory koncertowe będą związane tematycznie, przez postać wykonawcy czy autora ze Śląskiem. Zapraszamy do słuchania przez internet na kanałach Facebook i Youtube.

Gwiazdy polskiej sceny muzycznej, wykonując utwory powiązane ze Śląskiem, będą snuć nowoczesną opowieść o wydarzeniach sprzed 100 lat. Za reżyserię koncertu odpowiada Piotr Metz, a opracowania muzycznego podjął się Miłosz Wośko. Przed publicznością (radiową i online) wystąpią: Abradab, Renata Przemyk, Sebastian Riedel, Stanisław Soyka, Józef Skrzek, Justyna Święs, Patrycja Zarychta  i SBB. Będzie można usłyszeć również AUKSO Orkiestrę Kameralną Miasta Tychy pod dyrekcją Miłosza Wośko, chór Zespołu Pieśni i Tańca Śląsk oraz Orkiestrę Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu. Podczas 90 minut zostaną zaprezentowane wyjątkowe utwory, m.in: „Świtanie”, „Moja Ziemio Wyśniona”, „Siadaj Maryś Na Wóz”, „Blizna”, „Dwie Krople”, „W Kołysce Dłoni Twych”, „Co Sen”, „Ej Dostone Żytko Się Kiwiw”, „Vetre Duj” czy „Czerwone Słoneczko”.

Debata online „Powstania śląskie a życie codzienne w regionie”

20 maja 2021 roku o godz. 18:00 odbędzie się kolejna debata historyczna Biura Programu „Niepodległa” i Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Wydarzenie zatytułowane „Powstania śląskie a życie codzienne w regionie” będzie próbą odpowiedzi na pytania o życie codzienne Ślązaków w czasie III Powstania Śląskiego – czym się zajmowali, jak żyli, jaki wpływ na ich losy miały powstańcze walki? Próbując opisać ówczesną codzienność prelegenci poruszą tematy takie jak m.in. wielokulturowość terenów śląskich i funkcjonowanie obok siebie ludzi mówiących różnymi językami i tło społeczne wydarzeń z 1921 roku. W czasie debaty pojawią się również kwestie związane z pamięcią o powstaniach śląskich: ich dziedzictwie, istniejących upamiętnieniach walk i bohaterach – tych powszechnie kojarzonych, a także zupełnie nieoczywistych, mało znanych postaciach.

Transmisja online z pawilonu „Niepodległa. Miejsce Spotkań” dostępna będzie na kanale YouTube, profilach Facebook Niepodległa i Niepodległa. Miejsce spotkań i na stronie niepodlegla.gov.pl. W wirtualnym spotkaniu wezmą udział dr Małgorzata Tkacz-Janik, dr hab. Maciej Fic, prof. Grzegorz Nowik i prof. Janusz Odziemkowski.

Inne wydarzenia

Biuro Programu „Niepodległa” przygotowało serię materiałów edukacyjnych, które będzie można oglądać na naszej stronie internetowej  oraz w social mediach. Już teraz zachęcamy do zapoznania się z portretem filmowym Wojciecha Korfantego, dyktatora III powstania śląskiego. Analogicznie przestawiono postać Józefy Bramowskiej, bohaterki III powstania śląskiego, nieustraszonej matki, która jak wiele innych kobiet z czasów budowania granic II Rzeczpospolitej, nie bała się nawet więzienia.

W ramach obchodów stulecia plebiscytu na Górnym Śląsku i III powstania śląskiego wciąż można oglądać w Opolu wystawę „100 lat temu – plebiscyt na Górnym Śląsku”. Składają się na nią polskie i niemieckie, związane z plebiscytem fotografie, dokumenty, mapy, broń, prasa śląska, wydawnictwa książkowe i broszury, plakaty, afisze, ulotki i inne drobne pamiątki propagandowe (m. in. odznaki i medale). 

Wybrane, najbliższe wydarzenia planowane w ramach obchodów:

• Uroczystości państwowe z udziałem władz Rzeczpospolitej. 2 maja 2021, Góra św. Anny
• Uroczystości państwowe kończące obchody stulecia III Powstania Śląskiego. 5 lipca, Katowice
• Obchody urodzin Korfantego w Warszawie w przededniu wybuchu III Powstania Śląskiego. 20 kwietnia, Warszawa
• Mecz piłki ręcznej „Tobie Polsko”. 23 kwietnia – Stegu Arena w Opolu. Ligowy mecz dwóch śląskich drużyn piłki ręcznej, Gwardii Opole z Górnikiem Zabrze. Oprawa meczu nawiązuje do promocji pamięci o Powstaniach.
• Seria pokazów multimedialnych (wideo-mappingu) zorganizowana przez Biuro Programu „Niepodległa”. Od ostatniego tygodnia kwietnia do 2 maja, pokazy na fasadzie Garnizonu Warszawa.
• Odsłonięcie tablicy z nazwiskami 67 Powstańców Śląskich z powiatu opolskiego w Alei Zasłużonych na Cmentarzu na Półwsi z inicjatywy Miasta Opole. 2 maja, Opole
• Rekonstrukcja historyczna w wykonaniu harcerzy „wjazd gen. Henri Le Ronda” z inicjatywy Miasta Opole. 2 maja, Opole, udział publiczności online.
• Koncert H.M. Górecki „Symfonia Pieśni Żałobnych”, z inicjatywy Samorządu Województwa Opolskiego. 7 maja, Opole, Filharmonia Opolska im. Józefa Elsnera.
• Konferencja naukowa „Powstania Śląskie” Instytutu Myśli Narodowej, Instytutu Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach oraz Instytutu Śląskiego. Czerwiec, Katowice, udział online.
• Piknik historyczny z koncertem, pokazem laserowym i pirotechnicznym „Majówka powstańcza”. Wrzesień 2021, Opole.
• Konferencja naukowa nt. powstań śląskich. Wrzesień, Góra św. Anny.

Szczegóły wydarzeń wkrótce na naszej stronie!

Wspólne świętowanie

W obchody „Śląsk Wspólna Sprawa” zaangażowało się wiele instytucji. Urzędy państwowe, jednostki samorządu terytorialnego, instytucje kultury i lokalne stowarzyszenia włączają się we wspólne, ogólnopolskie świętowanie. W promocji obchodów uczestniczą także Związek Gmin Wiejskich RP, Związek Miast Polskich, Związek Powiatów Polskich, Związek Województw RP i Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego.

Z historią można także pojechać w podróż. W kampanię włączyło się także PKP S.A., dzięki któremu okolicznościowe spoty zostały wyświetlone na dworcach w Warszawie, Poznaniu i Katowicach. Jedna z lokomotyw PKP Intercity została oklejona okolicznościową grafiką. Pociągi przez nią prowadzone można spotkać na czele pociągu InterCity Ślązak, który codziennie kursuje na trasie Przemyśl Główny – Poznań Główny – Przemyśl Główny.  Zapraszamy do obejrzenia filmu z oklejania lokomotywy:

Zapraszamy do wspólnego świętowania! #ŚląskWspólnaSprawa