„Kino” - film VR o Kazimierzu Prószyńskim i pierwszej polskiej produkcji filmowej

Kazimierz Prószyński to pionier światowej kinematografii. To on w 1902 roku, za pomocą biopleografu własnej konstrukcji, nagrał dwie pierwsze polskie produkcje filmowe. W filmie VR „Kino” Biuro „Niepodległa” zaprasza do zanurzenia się w świat pierwszego planu filmowego. Ta krótka komedia to przykład filmu pudełkowego. O co chodzi? Zapraszamy do przekonania się na własne oczy oglądając online oraz na googlach VR!

UWAGA! Dla zachowania najlepszej jakości, film najlepiej oglądać na goglach VR w aplikacji YouTube VR.

„Powrót birbanta” – pierwsze polskie filmy fabularne w historii

Pierwszy pokaz filmowy na ziemiach polskich odbył się w 1896 roku. Wykorzystano do niego aparaturę edisonowską. Kilka miesięcy później w Krakowie pokazano projektor braci Lumière, opatentowany w 1895 roku. Jednak mało osób wie, że o rok wcześniejszy był wynalazek Kazimierza Prószyńskiego, zwany pleografem! I to właśnie pleograf jest bohaterem filmu VR „Kino”.

Kazimierz Prószyński w 1902 roku, za pomocą specjalnie skonstruowanego urządzenia zwanego biopleografem, zarejestrował filmy, które są uznawane za pierwsze polskie produkcje fabularne. Biopleograf to udoskonalona wersja pleografu, który wyprzedził kinematograf braci Lumière. W 2022 roku przypadła 120. rocznica powstania „Powrotu birbanta” oraz „Przygód dorożkarza”. Choć oryginalny „Powrót birbanta” zaginął, znamy go dzięki relacji Bolesława Lewickiego z pokazu zorganizowanego w 1938 roku:

Dzień, fragment ulicy: na tle kamienica (jej część z bramą wejściową do wysokości I piętra), chodnik, na pierwszym planie kawałek jezdni. Przed bramą stróż w fartuchu zamiata chodnik. Z prawej strony nadjeżdża dorożka konna, zatrzymuje się przed bramą. W dorożce rozwalony na siedzeniu młody człowiek w cylindrze i fraku widocznym spod czarnej narzutki lub peleryny. Młody człowiek jest wyraźnie wstawiony, bo nie może podnieść się o własnych siłach. Dorożkarz i stróż pomagają mu w wydostaniu się z dorożki. Potem birbant z pomocą stróża zdąża do bramy.

Na planie filmowym – film szkatułkowy

Film „Kino” w technologii VR to nie tylko próba rekonstrukcji oryginalnego filmu kręconego przez Prószyńskiego – to także opowieść o snuciu historii, o dążeniu człowieka do tworzenia opowieści i jej utrwalenia. Podczas pokazu widzowie obserwują młodego Kazimierza Prószyńskiego (Filip Urbanke), kręcącego „Powrót birbanta” przy pomocy pleografu, niezwykłej maszyny własnej konstrukcji. To jednak nie wszystko – „Kino” to film szkatułkowy, który przenosi obserwatora także na plan współczesnej produkcji historycznej poświęconej birbantowi (Jędrzej Taranek). Choć brzmi to skomplikowanie, w filmie nie brakuje lekkiego humoru – obecny na planie konsultant (Jakub Kamieński) zgłasza reżyserowi kilka wątpliwości!

„Kino” to już kolejna produkcja VR Biura „Niepodległa”. W 2021 wystartował projekt „Niepodległa w kadrze”, który zakładał stworzenie krótkometrażowych produkcji w technologii Virtual Reality poświęconych wybitnym, choć mniej znanym postaciom z historii Polski. Zapraszamy do zapoznania się z produkcjami: „Dża-Dża” poświęconej tenisistce Jadwidze Jędrzejowskiej  i „Nie kochać w taką noc” o aktorze Aleksandrze Żabczyńskim.

Making of „Kino” – kulisy produkcji VR

Dla fanów zaglądania za kulisy produkcji filmowych przygotowano krótki making of. Czym się różni nowoczesna kamera VR od urządzenia Kazimierza Prószyńskiego? Jak ucharakteryzowano aktorów? Jak wyglądało zaplecze na którym powstawał kukiełkowy wstęp do filmu? Zapraszamy do oglądania!

Film „Kino” w technologii VR

scenariusz i reżyseria: Tomasz Szafrański
producenci wykonawczy: Kama Janczyk, Barbara Berkan
producent: Biuro „Niepodległa”
Wojciech Kirejczyk
Michał Kosiorek
Anna Bińkowska

scenografia i rekwizyty: Andrzej Rażniewski
kostiumy i charakteryzacja: Wiganna Papina
muzyka: Bartłomiej Zajkowski

wystąpili:

Birbant: Jędrzej Taranek
Kazimierz Prószyński: Filip Urbanke
Konsultant: Jakub Kamieński
Dramaturg: Cezary Kaźmierski
Pan Stefan: Andrzej Rażniewski
Młody Artysta: Marcin Marzec
Stary Artysta: Jan Tomasz Pieczątkowski
Dorożkarz: Stanisław Bukowski
Statyści: Ida Okyne, Stefania Migda, Cyryl Szpakowski
Lektor: Jarosław Łukomski

II reżyser: Artur Giemza
script: Magdalena Pogorzelska

koordynator produkcji: Katarzyna Dobrzyńska
kierownik planu: Daniel Stępiński
obsługa księgowa: Joanna Matecka

operator obrazu: Artur Zdral
operator kamery VR: Radosław Piotrowski
szwenkier: Michał Dobrowolski
ostrzyciel: Bartosz Pieńkowski
wózkarz: Ireneusz Dybowski, Łukasz Grzywacz
mistrz oświetlenia: Rafał Okyne
oświetlacze: Dominik Stawicki, Marcin Wyszyński
dźwięk: Adam Wojtaś

budowa dekoracji: Jarosław ‘Smok’ Pieńkowski
dyżurni planu: Adrian Stolarski   Radek Ryćko
sprzęt dyżurny: PREMIUM FILM Daniel Stępiński

konsultant ds. pleografu: Piotr Kulesza
konsultacje lalkarskie: Marcin Marzec

fotosy: Michał Greg
making of: Joanna Krochmalska
operator making of: Marcin Gregorczyk

transport: MASTER FILM – Jarosław Mroczek, Marcin Alboszta

stiching & montaż 360: Radosław Piotrowski
montaż: Piotr Gorszczyński

rysunki i animacje: Patrycja Makowska-Marzec
postprodukcja: FIXAFILM
Andrzej Łucjanek
Łukasz Ceranka

koordynacja postprodukcji: Aleksandra Szlaska
conforming: Nazar Vasko

VFX Artist: Volha Bandarenka
Piotr Jędruszczak
Kacper Shikeli

kolor korekcja: Halszka Brzóska
mastering: Mateusz Malinowski

postprodukcja dźwięku: SCPROJECTS
Adam Wojtaś

czołówka & napisy: Radosław Piotrowski
sprzęt oświetleniowy: HELIOGRAF
zdjęciowy & hala: Kinga Szymańska
Piotr Kępisty
Angelika Rataj

dorożka: HEBRON Stanisław Bukowski
kostiumy: Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych

catering: Reguły Smaku
Catering-Max

ubezpieczenie filmu: Mak-online

Pleograf wypożyczony przez Narodowe Centrum Kultury Filmowej „EC1 Łódź – Miasto Kultury” w Łodzi

Wykorzystana w filmie replika urządzenia Kazimierza Prószyńskiego, została zrekonstruowana przez Narodowe Centrum Kultury Filmowej w 2017 roku i stanowi jeden z eksponatów wystawy „Kino Polonia” w Łodzi.

Projekt zrealizowany przy wsparciu Laboratorium Narracji Wizualnych vnLab Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. L. Schillera w Łodzi

Podziękowania za wsparcie produkcji dla zespołu Pałacu Bielińskich i Muzeum Narodowego w Warszawie.

W filmie wykorzystano zdjęcia z zasobów Internetu. Kadr z filmu „Powrót Birbanta” pochodzi z zasobów Filmoteki Narodowej z archiwum Zbigniewa Pitery.

Sfinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Projekt finansowany ze środków budżetu Państwa w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości.

Film został nagrodzony podczas Swedish International Film Festival w edycji grudzień 2022.