Rok 1920 w kampanii „Pamiętamy! - 100-lecie Bitwy Warszawskiej 1920 r.”

W roku 2020 skupiano się na upamiętnieniu 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej. W ramach wielu inicjatyw przypominano losy żołnierzy i analizowano kolejne wojskowe decyzje i prezentowano skutki wojny w krajobrazie młodego państwa polskiego. Temu także służyła Kampania „Pamiętamy! – 100-lecie Bitwy Warszawskiej 1920 r.”. Filmy i wykłady online są dostępne na stronie Wojewody Mazowieckiego.

Kampania „Pamiętamy! – 100-lecie Bitwy Warszawskiej 1920 r.”

Celem kampanii „Pamiętamy! – 100-lecie Bitwy Warszawskiej 1920 r.” było przypomnienie historii Bitwy Warszawskiej jako jednej z decydujących bitew w dziejach świata, a także troska o pamięć o jej bohaterach. Bitwa Warszawska stoczona w sierpniu 1920 roku była największą bitwą wojny Polski z bolszewicką Rosją, a zwycięstwo Polski uchroniło inne kraje, a zwłaszcza Europę i cywilizację europejską od rozprzestrzeniania się doktryny bolszewickiej i rewolucji radzieckiej. Naczelne Dowództwo po stronie polskiej sprawował pierwszy Marszałek Polski Józef Piłsudski, który dowodził armiami Frontów Północnego i Środkowego. Wojskami rosyjskiego frontu zachodniego złożonego z czterech armii dowodził Michaił Tuchaczewski.

W ramach kampanii m.in. zaprezentowano cykl trzech filmów pod wspólnym tytułem „Wolność jest w nas, czyli Zwycięstwo 1920 roku”, lekcje interaktywne z uczniami szkół z województwa mazowieckiego, przeprowadzono konkurs na najlepszy komiks związany z tematyką Bitwy Warszawskiej oraz przygotowano artykuły przybliżające wydarzenia roku 1920.

Filmy, lekcje, artykuły

Kampanię rozpoczęły filmy z cyklu „Wolność jest w nas, czyli Zwycięstwo 1920 roku”, poświęcone wydarzeniom wokół Bitwy Warszawskiej. Wśród rekonstruktorów, którzy odtwarzają realia przedwojennej rzeczywistości, przechadzają się narrator i archiwista, którzy opowiadają o ludziach, motywacjach, nadają kontekst wydarzeniom, a także wskazują wagę pozostawionych dokumentów i gdzie można ich współcześnie szukać. Pierwszy film opowiada o ochotnikach wstępujących do wojska, drugi o radiowywiadzie, a trzeci o zachowaniach bolszewików na zajętych terenach. Informacje uzupełniają trzy artykuły popularnonaukowe opracowane przez Joannę Niedbałowską-Hynek: „Razem na bolszewickiego wroga! – Armia ochotnicza w 1920 r.„, „Zapomniane bohaterki – kobiety 1920 r.” i „Wsparcie ze świata – Pomoc sojusznicza w czasie wojny polsko-bolszewickiej 1920 r.„.

W kampanię zaangażowały się mazowieckie szkoły. W przesłanych materiałach zaprezentowały programy artystyczne, jak obchodzą 100-lecie Bitwy Warszawskiej. Uczniowie mogli także twórczo przedstawić swoją wizję historii w zorganizowanym konkursie na najlepszy komiks.

Współczesnymi śladami po Bitwie Warszawskiej zajęto się podczas akcji „Pamiętamy, dbamy…”. Wybrane miejsca pamięci narodowej – mogiły wojenne bohaterów 1920 r. – przedstawiono w filmach online. Bez wychodzenia z domu można odbyć wycieczkę na cmentarze do Pomiechowa, Cieksyna, Starej Wrony, Jońca czy Radzymina. Przewodnikami po nich są historycy. Specjaliści z Archiwum Akt Nowych przeprowadzili także dwie interaktywne lekcje online, które zostały zarejestrowane i są dostępne na stronie Wojewody Mazowieckiego. Pierwsza z nich nosi tytuł „Radiowywiad”, druga „Żołnierze- ochotnicy w wojnie polsko-bolszewickiej”. Komponent edukacyjny uzupełniły trzy kilkuminutowe wykłady: „Obrona Przedmościa Warszawskiego 1920”, „Mazowsze i Podlasie w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1921” oraz „Żołnierze wojny polsko-bolszewickiej w szeregach ZWZ-AK”. Nauczyciele mogą korzystać z nich omawiając różne aspekty Bitwy Warszawskiej podczas szkolnych zajęć.

Partnerami kampanii byli: Mazowieckie Kuratorium Oświaty, Muzeum Historii Polski, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie. Kampanię sfinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022.