Święto Niepodległości - jak obchodzą je Polacy

Polacy coraz chętniej obchodzą Święto Niepodległości. Dla ponad dwóch trzecich społeczeństwa to dzień wyjątkowy, a ponad połowa zamierza włączyć się w celebrowanie setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.

W 2016 roku Narodowe Centrum Kultury i TNS Polska przeprowadziły badania na reprezentatywnej grupie 1512 Polek i Polaków, dotyczące narodowego świętowania i jego charakteru. Na ich podstawie stworzono Program Wieloletni „Niepodległa”. W listopadzie 2017 roku NCK powtórzył badania wraz z GFK Polonia (jakościowe i ilościowe – na grupie ponad 1000 osób)  by sprawdzić jak po roku działania PW „Niepodległa” zmieniły się postawy ludzi.

Świadomość historyczna

Okazuje się, że 98% ankietowanych potrafiło poprawnie odpowiedzieć na pytanie jakie święto jest obchodzone 11 listopada. Wśród społeczeństwa wzrasta świadomość historyczna – kiedy w 2006 roku w podobnym badaniu zapytano o datę roczną wydarzeń, które upamiętnia Święto Niepodległości, zaledwie 63% osób udzieliło prawidłowej odpowiedzi. Dziesięć lat później, w 2016 roku, dobrze odpowiedziało 74% osób. Należy jednak pamiętać, że wcześniejsze ankiety były przeprowadzane w innych porach roku, zaś najnowsze badanie NCK-u zostało przeprowadzone w październiku i listopadzie, blisko daty Święta Niepodległości.  Tendencja wzrostowa jest jednak bardzo wyraźna.

Wyjątkowy dzień dla Polaków

Prawie dwie trzecie badanych uważa, że 11 listopada to dla nich wyjątkowy dzień. Na podstawie najnowszych badań można stwierdzić, że wyjątkowość dnia i jego specjalny charakter bardzo mocno łączy się dla badanych z faktem uczestnictwa w wydarzeniach zbiorowych, oficjalnym świętowaniu, udziale w praktykach religijnych, spędzaniu czasu z najbliższymi. Najważniejszym sposobem świętowania wciąż pozostaje spędzanie czasu z rodziną i ze znajomymi. W 2017 roku 14% badanych deklarowało, że udział w wydarzeniach zbiorowych – marszach, festynach, koncertach – wyróżnia dzień 11 listopada od innych. Jest to wzrost względem 2016 roku, kiedy 11% badanych preferowało świętowanie poprzez uczestnictwo w uroczystościach o charakterze publicznym. W podobny sposób wzrosła również ilość osób, które brały udział w wydarzeniach religijnych – mszach i innych praktykach religijnych (14% w 2016 roku, 18% w 2017).

Świętujemy, by łączyć

Wyniki najnowszych badań wskazują na wyraźną dysproporcję między liczbą organizowanych wydarzeń a wielkością miejscowości – najwięcej wydarzeń jest dostępnych w miastach, a najmniej na wsiach. Jednak działania Programu „Niepodległa” w dużym stopniu skupiają się na projektach lokalnych i regionalnych, co daje realne możliwości zmniejszenia tej dysproporcji. Prowadzone są dwa programy dotacyjne na realizację projektów związanych z obchodami na poziomie gmin, powiatów i województw. Specjalny nacisk jest kładziony na włączenie w wydarzenia młodych ludzi i prowadzenie różnych form współpracy. Warto zwrócić uwagę na fakt, że miejsce zamieszkania nie wpływa na chęć udziału w obchodach i wydarzeniach publicznych – ta zależała od personalnych upodobań i preferencji osób. Ponad połowa badanych była także w stanie określić, czy w ich okolicy odbywały się obchody, a jeśli tak – to jakie.

Święto Niepodległości 2018

57% Polaków deklaruje chęć udziału w obchodach Święta Niepodległości w 2018 roku, 20% stwierdza, że nie jest tym zainteresowana, a 23% wciąż się waha. Wydaje się jednak, że odpowiednia oferta kulturalno-oświatowa, zaprezentowana niezdecydowanym, skłoni ich do włączenia się w obchody w formie, jaka będzie dla nich atrakcyjna i zachęcająca. Aby ułatwić dostęp do informacji, na stronie „Niepodległej” znajduje się kalendarium obchodów. Jest ono sukcesywnie uzupełniane o zgłoszenia od organizatorów. Na stronie znajdują się nie tylko konkretne propozycje kulturalne i oświatowe, jak wystawy czy wykłady, ale także informacje o konkursach i wydarzeniach (monety okolicznościowe, publikacje).

Dobre widoki na przyszłość

Porównując badania z poprzednich lat z najnowszym, wyraźnie widać rosnące tendencje jeśli chodzi o świadomość historycznego charakteru Święta Niepodległości, chęć włączenia się oraz zaangażowanie w różne formy świętowania. Przy bogatym kalendarzu wydarzeń i licznych projektach realizowanych przez wiele podmiotów i instytucji, realne wydaje się założenie, że tegoroczne obchody Święta Niepodległości przyciągną także tę część społeczeństwa, która dotąd była niezaangażowana. Mamy nadzieję, że w celebrowanie setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości włączą się wszyscy Polacy.