Wystawa "Po Wielkiej Wojnie. Nowa Europa 1918–1923" w Poznaniu

Kiedy tak naprawdę zakończyła się pierwsza wojna światowa? Ile nowych państw pojawiło się wówczas na mapie? Jak długo trwały działania wojenne mimo zakończenia wojny? Czy milioner był rzeczywiście bogaty i co pierwsza wojna światowa zmieniła w sytuacji kobiet? Na te i inne pytania odpowiada wystawa plenerowa Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność pt. „Po Wielkiej Wojnie. Nowa Europa 1918–1923”, której kolejną edycję od 4 marca do 13 kwietnia 2021 będzie można oglądać w Poznaniu.

Europa Środkowo-Wschodnia w dwudziestoleciu

Ekspozycja, przygotowana przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność we współpracy z międzynarodowym gronem historyków, stanowi próbę syntezy burzliwych początków dwudziestolecia międzywojennego, ze szczególnym uwzględnieniem historii Europy Środkowo-Wschodniej. Składa się na nią ponad 200 materiałów archiwalnych – fotografii, dokumentów, filmów, map oraz indywidualnych świadectw pamięci – ujętych w interaktywną formę. Autorzy chcieli pokazać, że konsekwencje niektórych zjawisk sprzed 100 lat odczuwalne są do dziś. Poprzez zestawienie różnych interpretacji procesów, które rozegrały się w regionie po Wielkiej Wojnie, prezentowane są także odmienne wrażliwości poszczególnych narodów i różnorodność obrazów tego konfliktu utrwalonych w zbiorowej pamięci.

Bogaty wybór materiałów pokazywanych na wystawie dokumentuje i uświadamia niespotykaną skalę przemian, jakie zaszły w latach 1918–1923 w Europie. Pierwsza wojna światowa (1914–1918) całkowicie zmieniła oblicze kontynentu. Na gruzach czterech mocarstw wyrosło kilkanaście nowych państw. Prawie wszystkie granice zostały wytyczone na nowo, często na fali konfliktów zbrojnych, do których dochodziło jeszcze w ciągu kolejnych pięciu lat od oficjalnego zakończenia wojny. W wielu miejscach Europy Środkowo-Wschodniej procesy te zakończyły się dopiero ok. 1923 roku.

Tournée „Po Wielkiej Wojnie. Nowa Europa 1918–1923″

W wyniku ścierania się różnych, często odmiennych racji wyłoniła się  tzw. Nowa Europa (określenie użyte po raz pierwszy przez czechosłowackiego prezydenta Tomáša G. Masaryka), w której część narodów postrzegała wynik wojny jako ogromną tragedię, a dla innych był on kulminacją wysiłków w walce o niepodległość. Wszystkie połączył trud odbudowy ze zniszczeń wojennych i wysiłki modernizacyjne przebiegające w cieniu zmian nie tylko politycznych, ale także społecznych, gospodarczych i kulturalnych. Wystawa opowiada również o zmianach w sztuce, bo wielka wojna światowa wzmocniła przekonanie o konieczności dokonania odnowy moralnej człowieka dwudziestego wieku, co znalazło wyraz w pojmowaniu roli artysty, jako osoby kształtującej rzeczywistość przez sztukę.

Wystawa „Po Wielkiej Wojnie. Nowa Europa 1918–1923″ prezentowana jest od trzech lat w ramach międzynarodowego tournée. Jej kuratorami są dr Bartosz Dziewanowski-Stefańczyk (ESPS), dr Robert Żurek. Ekspozycja odwiedziła już Pragę (Czechy), Sarajewo (Bośnia i Hercegowina), Bratysławę (Słowacja), Verdun (Francja), Berlin i Weimar (Niemcy). W 2020 roku po raz pierwszy zawitała do Polski (Wrocław, Kraków, Warszawa) i Chorwacji (Rijeka). Poznańska prezentacja będzie pierwszym przystankiem na trasie wystawy w 2021 roku. Więcej informacji o projekcie, ekspertach zaangażowanych w przygotowanie wystawy oraz międzynarodowej trasie można znaleźć na stronie Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność.

Materiały edukacyjne do pobrania

Ekspozycja ma formę biało-srebrnego pawilonu w kształcie sześcianu, wyróżniającego się oryginalną konstrukcją. Treść wystawy, w postaci tekstu, zdjęć archiwalnych czy elementów interaktywnych, prezentowana jest zarówno wewnątrz pawilonu, jak i na jego zewnętrznych ścianach. Wykorzystane jest także tło dźwiękowe oraz filmy z epoki. Ze względu na sytuację związaną z epidemią wirusa COVID-19 prezentacja odbywa się przy zachowaniu dostępnych środków bezpieczeństwa.

Wystawie towarzyszy katalog w angielskiej i polskiej wersji językowej. Na ponad 230 stronach znalazły się mapy, zdjęcia, grafiki i karykatury, które prezentują różne historyczne perspektywy państw Europy Środkowo-Wschodniej. Na stronie Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność udostępniono materiały edukacyjne do pobrania towarzyszące ekspozycji. Całość uzupełniają materiały video na kanale ESPS na platformie YouTube.

Projekt „Po Wielkiej Wojnie. Nowa Europa 1918–1923” sfinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017–2022.