Osiedla niepodległej - Kolonia Profesorska na skarpie wiślanej

Chodźmy na kolejny spacer po Warszawie w poszukiwaniu stylu narodowego! Tym razem udajemy się do Śródmieścia, gdzie powstała Kolonia Profesorska. Osiemnaście przestronnych i ergonomicznych domów jednorodzinnych zbudowanych w dwudziestoleciu międzywojennym przez profesorów architektury Politechniki Warszawskiej oraz znanych wówczas architektów do dziś ma wyjątkowy klimat. Zapraszamy na spacer po Warszawie śladami II RP!

Kolonia Profesorska na skarpie wiślanej

Malowniczo położona na warszawskiej skarpie wiślanej, Kolonia Profesorska, z indywidualnie zaprojektowanymi domami, stanowi niezwykłą przestrzeń architektoniczną, o wartości której stanowią nie tylko wzniesione tam domy, ale także nazwiska znanych mieszkańców. Domy w Kolonii zaczęto wznosić w początku lat 20. XX wieku, a każdy z nich ma swoją niepowtarzalną formę. Odnajdziemy tu zarówno przykłady stylu dworkowego, jak i funkcjonalizmu. Uzupełnieniem architektury Kolonii, zamieszkałej pierwotnie przez artystów i architektów, jest zieleń, nadająca całej przestrzeni willowego charakteru. W bliskim sąsiedztwie odnajdziemy też wybitne przykłady architektury dwudziestolecia, jak Dom Pierwszego Warszawskiego Towarzystwa Budowy Własnych Mieszkań czy gmach dawnego Gimnazjum im. Stefana Batorego. Ruszamy na spacer!

Kamienica Pierwszego Warszawskiego Towarzystwa Budowy Własnych Mieszkań – ul. Górnośląska 16

Przy ulicy Górnośląskiej 16 w latach 1922-1928 powstała monumentalna kamienica Pierwszego Warszawskiego Towarzystwa Budowy Własnych Mieszkań. Pięciokondygnacyjny dom posiada wysokie, pokryte boniowaniem przyziemie, a najwyższa kondygnacja została skryta w połaciach dachu. Cofnięta od pierzei ulicy cześć środkowa została zaakcentowana trzyosiową wystawką. Kamienica została zaprojektowana w formach modnego w latach 20. klasycyzmu akademickiego. Mieszkali w niej m.in. pisarz i legionista Wacław Sieroszewski czy noblista Władysław Stanisław Reymont, dlatego też budynek potocznie nazywany jest „Reymontówką” (lub „Kamienicą przy schodkach” ze względu na swoje położenie wzdłuż kamiennych schodów zbudowanych na górnym odcinku ulicy Górnośląskiej u zbiegu z ul. Myśliwiecką).

Willa architekta Mariana Lalewicza – ul. Górnośląska 41

Willa architekta Mariana Lalewicza, przy ul Górnośląskiej 41, podobnie jak inne domy własne architektów i artystów, została wzniesiona na terenie Spółdzielni Mieszkaniowej Profesorów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Sam Lalewicz, który wykształcenie i doświadczenie zdobył w Petersburgu, w międzywojennej Warszawie był cenionym wykładowcą i projektantem zarówno domów mieszkalnych, jak i budynków użyteczności publicznej. W swoim dorobku ma takie realizacje jak np. budynek Dyrekcji Kolei Państwowych na warszawskiej Pradze czy Państwowy Bank Rolny przy ulicy Nowogrodzkiej.

Dom artystów Zofii i Zygmunta Kamińskich – ul. Myśliwiecka 10

Przy ulicy Myśliwieckiej 10 mieszkało małżeństwo artystów Zofii i Zygmunta Kamińskich. Ścianę domu od ulicy zdobi sgraffito autorstwa Zygmunta Kamińskiego wykonane w okresie powojennym. Zygmunt Kamiński, malarz i grafik, zaprojektował w roku 1927 polskie godło. Zofia Trzcińska-Kamińska należała do grupy artystycznej „Rytm” i była autorką wielu dzieł rzeźbiarskich. Artystka w czasie pierwszej wojny światowej w męskim przebraniu zaciągnęła się do Legionów, aby służyć w kawalerii.

Gimnazjum im. Stefana Batorego – ul. Myśliwiecka 6

Gmach dawnego Gimnazjum im. Stefana Batorego przy Myśliwieckiej 6 został zaprojektowany przez Tadeusza Tołwińskiego i wybudowany w latach 1922-24. Projektowi w stylu obronnej rezydencji nadano cechy baroku wazowskiego. W okresie międzywojennym szkoła wyróżniała się wysokim poziomem nauczania oraz wykwalifikowaną kadrą dydaktyczną. Wśród absolwentów szkoły znaleźli się Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Zawadzki, Maciej Dawidowski, Jan Bytnar, Jan Anoda czy Witold Lutosławski.

Dom architekta Romualda Gutta – ul. Hoene-Wrońskiego 5

Dom architekta Romualda Gutta przy ul. Hoene-Wrońskiego 5, wyróżnia się formą spośród zlokalizowanych w Kolonii willi profesorskich. Architekt, który już w pierwszych swoich projektach udowadniał, że będzie podążał drogą zawodową wyzwoloną od mód i presji, dodatkowo potwierdził to projektem własnego mieszkania. Wzniesiony w roku 1926 dom własny składa się z przenikających się prostopadłościanów. Nowoczesność budynku wyraża się też w wątkach ceglanych szarej, cementowej cegły, która stała się znakiem rozpoznawczym artysty, i zyskała większą popularność w latach 30. XX wieku.

Autor: Adrian Sobieszczański

 

Warszawa to nie tylko starówka, PKiN i blokowiska – to miasto skrywa wiele perełek i innowacyjnych rozwiązań urbanistycznych, które budują historię polskiej architektury i tożsamości. W 2023 roku wystartował cykl spacerów „Osiedla niepodległej” – wraz z przewodnikiem odkrywamy ukryte wśród zieleni stolicy dziedzictwo II Rzeczpospolitej. Schodzimy z utartych szlaków i zaglądamy w mniej znane zakątki Warszawy by skupić się na zdobnych attykach, mansardowych dachach i programach dekoracyjnych tworzonych w duchu poszukiwań polskiego stylu narodowego. Artykuły w cyklu „Osiedla Niepodległej” to pigułka wiedzy, która zaprasza do samodzielnego odkrywania Warszawy na nowo.