Rok Wajnberga - wydarzenia za granicą

Z okazji stulecia urodzin Mieczysława Wajnberga, polskiego kompozytora, Instytut Adama Mickiewicza współorganizuje wiele wydarzeń poświęconych jego twórczości. Do najważniejszych należą m.in. premiery jego opery „Pasażerka” w Izraelu oraz w niemieckim Brunszwiku, cykl koncertów w Filharmonii Paryskiej i w Wigmore Hall w Londynie oraz publikacja naukowa na temat jego kwartetów smyczkowych autorstwa muzykologa Daniela Elphicka.

Mieczysław Wajnberg, fot. mat. promocyjne festiwalu Kremerata Baltica

„Pasażerka” w podróży do Tel Awiwu i Brunszwiku

„Pasażerka” powstała w 1968 roku i była pierwszym utworem operowym w bogatym dorobku Mieczysława Wajnberga. Dzieło zostało oparte na powieści byłej więźniarki nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau Zofii Posmysz. Premiera pełnej inscenizacji opery odbyła się dopiero w 2010 roku w Bregencji. Doszło do niej dzięki współpracy Bregenzer Festspiele, Instytutu Adama Mickiewicza oraz Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie. Teraz w ramach obchodów roku Wajnberga będzie można obejrzeć operę w Niemczech i w Izraelu.

Do Brunszwiku „Pasażerka” zawita 6 kwietnia. Dzieło wystawi Staatstheater w reżyserii Dirka Schmedinga. Reżyser współpracował wcześniej z Niemieckim Teatrem Narodowym w Weimarze, teatrami operowymi w Berlinie, Stuttgarcie, Dreźnie i Bayreuth. Wystawił m.in. operę „Jenůfa” Leoša Janáčka, „Alcinę” Händla, a niedawno w teatrze w St. Gallen opery Mikołaja Rymskiego-Korsakowa i Igora Strawińskiego.Izraelska premiera „Pasażerki” odbędzie się 30 kwietnia. Za spektakl w Israeli Opera w Tel Awiwie odpowiada David Pountney, uznany brytyjski reżyser operowy, który w tym roku przyjął obywatelstwo polskie. Pountney reżyserował wcześniejsze, współprodukowane przez Instytut Adama Mickiewicza inscenizacje „Pasażerki”, w tym prapremierę sceniczną tego dzieła na Festiwalu w Bregencji w 2010 roku. Inscenizacja ta prezentowana była następnie m.in. w Warszawie, Londynie, Nowym Jorku i Chicago.

Odwiedziny w Wielkiej Brytanii 

Na mapie podróży „Pasażerki” nie zabraknie Wielkiej Brytanii. Rok Wajnberga świętowany jest na Wyspach z dużym rozmachem – w programie obchodów znalazły się już m.in. konferencja naukowa poświęcona kompozytorowi, zorganizowana pod koniec stycznia tego roku na University of Manchester wraz z cyklem koncertów z kameralnymi i symfonicznymi utworami Wajnberga, a także wykonanie Koncertu skrzypcowego artysty przez City of Birmingham Symphony Orchestra pod batutą Mirgi Gražinytė-Tyli. 

Wyjątkowe wydarzenia odbędą się w Londynie. Twórczość Wajnberga znalazła się na pierwszym miejscu w Wigmore Hall, jednej z najważniejszych sal koncertowych w stolicy królestwa. John Gilhooly, dyrektor sceny, wybrał Mieczysława Wajnberga jako głównego kompozytora w sezonach 2019/2020 i 2020/2021. W ramach programu Wigmore Hall od października 2019 do października 2020 Quarter Danel wykona w ramach 11 koncerótw wszystkie kwartety smyczkowe Mieczysława Wajnberga. Publiczność będzie miała także okazję posłuchać trzech sonat skrzypcowych, Sonaty na dwoje skrzypiec op. 69, Rapsodii na tematy mołdawskie oraz Pieśni żydowskich w wykonaniu urodzonej w Sankt Petersburgu sopranistki Ilony Domnich.

Prezentacja utworów Mieczysława Wajnberga w Wigmore Hall rozpocznie szeroko zakrojoną współpracę Instytutu Adama Mickiewicza (w ramach programu Polska Music) z tą instytucją. W kolejnych sezonach w Wigmore Hall planowane są też wykonania utworów innych współczesnych kompozytorów polskich.

Wydarzenia towarzyszące 

Koncerty nie będą jedyną formą uhonorowania kompozytora. Jesienią 2019 roku wydana zostanie książka brytyjskiego muzykologa dr. Daniela Elphicka „Music Behind the Iron Curtain: Weinberg and his Polish Contemporaries”, która ukaże się nakładem Cambridge University Press. Publikacja powstała na zamówienie Instytutu Adama Mickiewicza w ramach programu Polska Music. IAM planuje także współwydanie francuskiej wersji językowej biografii Mieczysława Wajnberga autorstwa Danuty Gwiazdalanki, która ukaże się nakładem paryskiej oficyny Actes Sud.

Znacznie wcześniej, bo już w maju, wytwórnia Deutsche Grammophon, we współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza, wyda dwupłytowy album z kompozycjami Mieczysława Wajnberga. Znajdą się na nim Symfonia nr 2 oraz Symfonia nr 21 „Kadisz” w wykonaniu wspomnianej już City of Birmingham Symphony Orchestra pod dyrekcją Mirgi Gražinytė-Tyli, która otwiera tym albumem współpracę z prestiżową niemiecką oficyną. Jesienią planowane jest wydanie kolejnego albumu z twórczością kompozytora, tym razem utworami kameralymi, w wykonaniu pianistki Julianny Awdiejewej, skrzypka Gidona Kremera i wiolonczelistki Giedre Dirvanauskaite.