"Gorące lato 1920. Armia w odwrocie. Państwo w kryzysie" - debata 14 sierpnia w Sulejówku

14 sierpnia 2022 roku, o godzinie 16:20, rozpocznie się wyjątkowa debata. Podczas spotkania „Gorące lato 1920. Armia w odwrocie. Państwo w kryzysie” w Willi Bzów w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku historycy porozmawiają o wojnie 1920 roku. Rozmowy będzie można wysłuchać na miejscu, po pobraniu wejściówki, lub online na kanałach Facebook Biura Programu „Niepodległa” i YouTube Muzeum Józefa Piłsudskiego.

Wojna polsko-bolszewicka 1920 roku – dyskusja w 102. rocznicę

14 sierpnia 2022, w przeddzień Święta Wojska Polskiego, Biuro Programu „Niepodległa” i Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku i  zapraszają na debatę naukową poświęconą wojnie 1920 roku. Tym razem naukowcy nie będą analizowali przebiegu zwycięskiej bitwy warszawskiej, ani strategii Józefa Piłsudskiego, lecz przyjrzą się wnikliwie kryzysowej sytuacji, w jakiej znalazło się państwo polskie w czasie wojny.

Latem 1920 roku bolszewicka Rosja rzuciła na Polskę 2/3 swych wojsk. Do ofensywy Armii Konnej na Ukrainie w lipcu dołączyła ofensywa Armii Czerwonej na Białorusi. Wojsko Polskie cofało się na kolejne linie obrony. Bolszewików nie udało się powstrzymać ani na linii Bugu, ani na linii Niemna. Sytuacja międzynarodowa Polski była bardzo trudna. Gdy Armia Czerwona dochodziła do Warszawy, światowy ruch robotniczy grzmiał „Ręce precz od Kraju Rad!”, blokując transporty morskie i kolejowe z dostawami broni dla Polski. Litwa zawarła pokój z Rosją Radziecką. Łotwa, Estonia, Finlandia i Rumunia obawiały się utraty niepodległości. Niemcy szykowały się do złamania zapisów traktatu wersalskiego i współudziału w rozbiorze Polski. Czechosłowacja zamknęła dla Polski szlaki transportowe z Zachodu i obiecała oddać bolszewickiej Rosji Ruś Zakarpacką. Wielka Brytania, zawiedziona rozwojem stosunków z Moskwą metodą „pokój przez handel”, czyniła pozory starań o pokój kosztem ustępstw Polski. Francuzi zastrzegali, że nie wyślą wojsk nad Wisłę, ale sprzedawali Polakom broń i amunicję. Węgry, doświadczone rok wcześniej rodzimą bolszewicką rewolucją, oddały Polsce swoje zapasy amunicji i realizowały kolejne zamówienia, a Belgia przekazała pociąg sanitarny.

Polska latem 1920 roku – wyzwania i szanse

Mocarstwa ententy domagały się od Polski likwidacji Rady Obrony Państwa i dymisji Wodza Naczelnego – był to warunek udzielenia przez nich pomocy. W taborach Armii Czerwonej zmierzał do Warszawy nowy bolszewicki rząd z Dzierżyńskim i Marchlewskim na czele. Zagraniczne misje wojskowe i ambasadorowie, przewidując upadek stolicy, ewakuowały się do Poznania (w Warszawie pozostał jedynie nuncjusz Achille Ratti – późniejszy papież Pius XI). W stolicy Wielkopolski część polityków zamierzała utworzyć nowy rząd bez Józefa Piłsudskiego, zaś inni chcieli negocjować z Sowietami.

Historycy postarają się poszukać odpowiedzi na pytania: gdzie w tej krytycznej sytuacji można było szukać pomocy? Czy utarty frazes jest prawdziwy i historia rzeczywiście się powtarza? Czy można uczyć się z historii? W przededniu rocznicy bitwy warszawskiej, w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, dyskusja dotyczyć będzie także krytycznych momentów wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku. Zapraszamy do uczestniczenia w debacie na żywo lub do śledzenia jej online.

II Rzeczpospolita – kryzys wojenny lat 20. XX wieku

W debacie prowadzonej przez prof. dr hab. Grzegorza Nowika udział wezmą:

• prof. dr hab. Grzegorz Łukomski z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu – badacz problematyki historii politycznej (dyplomacja) i wojskowej (wywiad i kontrwywiad) oraz antropologii kultury kresów wschodnich i zachodnich Rzeczypospolitej (XIX i XX r.).
• prof. dr hab. Janusz Odziemkowski z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego – zajmuje się badaniem historii powszechnej oraz historii Polski XIX i XX wieku, historią polityczną, dziejami społeczeństwa polskiego XIX i XX stulecia, a także historią wojskowością i konfliktami zbrojnymi.
• płk dr hab. Juliusz S. Tym, prof. Akademii Sztuki Wojennej – historyk wojskowości specjalizujący się w najnowszych dziejach orężnych polskich i powszechnych; autor monografii i artykułów dotyczących wojny 1919-1920 i sił zbrojnych II Rzeczypospolitej.

Debata „Gorące lato 1920. Armia w odwrocie. Państwo w kryzysie” odbędzie się 14 sierpnia 2022 roku, o godzinie 16:20 w Willi Bzów w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Aby wziąć udział w wydarzeniu na żywo należy pobrać wejściówkę. Dyskusja będzie także transmitowana online na kanałach Facebook Biura Programu „Niepodległa” i YouTube Muzeum Józefa Piłsudskiego.

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości.