Rusza II edycja wyjątkowego projektu Narodowego Instytut Architektury i Urbanistyki: „Infrastruktura Niepodległości. Architektura polskich powiatowych projektów modernizacyjnych”. Projekt popularyzatorsko-badawczy skupia się na modernistycznej zabudowie z czasów II Rzeczpospolitej w mniejszych ośrodkach, lokalnej historii z nią związanej i jej roli w kształtowaniu tożsamości. Do 21 czerwca 2020 można zgłaszać swoje pomysły – szczegóły projektu dostępne są na stronie NIAiU.
Modernizm w II Rzeczpospolitej
Flagowymi i rozpoznawalnymi architektonicznymi symbolami procesów modernizacyjnych zachodzących w okresie II RP są elementy modernistycznej zabudowy dynamicznie rozwijających się miast takich jak Gdynia, Warszawa czy Katowice. Te ośrodki zostały bardzo dobrze przebadane i wypromowane dzięki akcjom popularyzatorskim (np. szlak architektury modernistycznej). Celem projektu „Infrastruktura Niepodległości. Architektura polskich powiatowych projektów modernizacyjnych” jest pokazanie, że analogiczne zjawiska zachodziły także w mniejszych ośrodkach. Ich architektoniczne dziedzictwo jest świadectwem, które może stać się pretekstem do lepszego wniknięcia w lokalną historię, zakorzenioną lokalnie tożsamość i jej relację do narracji tzw. „wielkiej historii”.
Tegoroczna edycja projektu zakłada wytypowanie 8 obszarów dawnych powiatów – po jednym z terenu każdego z 8 wybranych międzywojennych województw pozostających w obecnych granicach Polski. Wybrane powiaty nie mogą być ówczesną siedzibą władz administracyjnych województwa, by umożliwić analizę słabiej promowanych, a bardzo wartościowych miejsc takich jak np. osiedle Dyrekcja w Chełmie czy modernistyczna zabudowa miast Centralnego Okręgu Przemysłowego.
Konkurs na nowoczesne projekty
Dla każdego powiatu, w drodze konkursu, wyłoniony zostanie 1 uczestnik związany z danym regionem. Wybrane osoby zostaną zaproszone na specjalne warsztaty szkoleniowe dotyczące promowania wiedzy o lokalnym dziedzictwie, budowy jego atrakcyjnego wizerunku, edukacji, metod prezentacji. Warsztaty będą wstępem do przygotowywania realizowanych w danych powiatach przedsięwzięć ekspozycyjnych i edukacyjnych – lokalnie i online.
Uczestnicy projektu w trakcie fazy badawczej będą pracować nad rozpoznaniem i uczytelnieniem architektonicznych i infrastrukturalnych śladów procesów modernizacyjnych dwudziestolecia międzywojennego. Obejmie to między innymi identyfikację zrealizowanych w tym czasie projektów typowych takich jak szkoły, dworce czy standardowe obiekty mieszkalne – także wykonane z drewna. Merytoryczna i ikonograficzna treść tych regionalnych prezentacji będzie od początku koordynowana w taki sposób, aby zbudować z nich spójny scenariusz wspólnej wystawy, która pozwoli zaprezentować zupełnie nieznaną skalę i efekty działań modernizacyjnych w całym kraju – wernisaż jest wstępnie planowany na początek roku 2021.
Podczas pracy nad lokalnym dziedzictwem powstaną rozdawane za darmo mapy, przewodniki lub pocztówki z atrakcyjnymi zdjęciami miejscowej architektury. Działania będą relacjonowane na stronie internetowej NIAiU oraz w mediach społecznościowych.