Mamy Niepodległą! Akcja społeczna i radiowa w stulecie ogłoszenia powrotu Polski na mapy świata

Sto lat temu, w nocy z 18 na 19 listopada została nadana depesza informująca świat o odrodzeniu Państwa Polskiego. Dokument trzy dni wcześniej podpisał marszałek Józef Piłsudski, a wysłany został z radiostacji działobitni warszawskiej Cytadeli, która w tym celu została w odbita. Historia powstania i nadania depeszy mogłaby posłużyć za scenariusz filmu sensacyjnego – specjalna społeczna akcja przypomni nam o tym wyjątkowym wydarzeniu.

Wysłanie wiadomości, nawet międzynarodowe, to dla nas współcześnie dwa kliknięcia myszki lub jeden enter. Sto lat temu nie było to takie proste. Dlaczego tak ważne było nadanie wiadomości w formie depeszy? Istotne było to, że w odróżnieniu od telegramu gwarantowała bezpośredni kontakt z odbiorcami poprzez fale radiowe. Twórcom depeszy zależało na uniknięciu pośrednictwa dotychczasowych zaborców w informowaniu świata o odrodzeniu Państwa Polskiego, jednak ograniczeniem technicznym był brak… radiostacji. Polacy musieli zatem przejąć sprzęt od niemieckich żołnierzy stacjonujących w działobitni warszawskiej Cytadeli (ten niepozorny budynek do dziś istnieje), co udało się po przeprowadzonej w tajemnicy akcji. Warto podkreślić również, że istotny dla powodzenia planu był wątek miłosny: Ślązak Jan Pradellok, który obdarzył uczuciem warszawiankę Helenę, zdecydował się na współpracę z Polakami, pomimo służby w niemieckim wojsku. Dzięki niemu możliwe było opanowanie sprawnej radiostacji w nocy z 18 na 19 listopada 1918 roku, a później wielogodzinne nadawanie treści depeszy.

Historia zatacza koło dzięki Polskiemu Radiu

Depesza nadana przez radiostację poinformowała świat, że Polska po latach niewoli wróciła na mapy. Teraz, dla uczczenia tej okazji, po stu latach właśnie Polskie Radio przypomni o słynnej depeszy. O północy, w nocy z 18 na 19 listopada, na wszystkich antenach Polskiego Radia zostanie nadana specjalna audycja, w której zostanie odczytana Depesza Notyfikująca Powstanie Państwa Polskiego. Materiał rozpocznie się przedwojennym sygnałem dźwiękowym radia, a zakończy wykonaniem Mazurka Dąbrowskiego. Sam tekst depeszy nie jest długi –  nie było w nim miejsca na przypadkowe słowa. Komunikat mówi o „odbudowie” a nie „utworzeniu” Państwa Polskiego, co miało podkreślać kontynuację polskiej państwowości sprzed zaborów, a także zaznaczyć, ze Polacy są gotowi stanowić o sobie na demokratycznych zasadach i chcą odbudować kraj. Depesza rozesłana do wiadomości całego świata, była również pokrzepiająca dla samych Polaków, którzy wciąż dążyli do oswobodzenia i scalenia wszystkich regionów. Pierwsza europejska odpowiedź na depeszę brzmiała: „Polski Poznań pozdrawia Warszawę!”. 

Wyślij radosną depeszę do bliskich

Setną rocznicę podpisania i wysłania depeszy będzie można także uczcić poprzez wysłanie specjalnie przygotowanych kartek okolicznościowych do bliskich i znajomych. Projekty bezpłatnych kartek autorstwa Emilii Bojańczyk, Daniela de Latoura i Ireneusza Mitury były inspirowane tematyką związaną z depeszą i radiostacją, a efektem współpracy są kartki: nowoczesna, dedykowana dzieciom oraz klasyczna. Po wypełnieniu życzeniami i zaadresowaniu, pocztówki można od razu wrzucić do skrzynki pocztowej, ponieważ na kartkach są już wydrukowane znaczki pocztowe. Między 16 a 23 listopada będą czynne specjalnie przygotowane punkty dystrybucji kartek w różnych regionach Polski. W każdym z punktów znajdują się nie tylko pocztówki, ale również treść depeszy oznajmującej odrodzenie Polski zapisana alfabetem brajla, a na Pomorzu można ją odczytać w języku kaszubskim. Po kartki zapraszamy do punktów organizowanych przez partnerów projektu w Białymstoku, Częstochowie, Gdańsku, Gdyni, Kaliszu, Kielcach, Krakowie, Łodzi, Piasecznie, Poznaniu, Stalowej Woli, Szczecinie, Wejherowie, Warszawie i Zamościu.

Mamy Niepodległą! to ogólnopolska akcja społeczna organizowana od 2013 roku przez Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku polegająca na wysyłaniu bezpłatnych kartek z okazji Narodowego Święta Niepodległości. Każda z edycji to trzy różne projekty kartek okolicznościowych autorstwa znanych artystów, radosne świętowanie uwalniające pozytywne emocje, promocja nowoczesnego patriotyzmu, integracja społeczności lokalnej, a przede wszystkim setki tysięcy wysłanych życzeń i uśmiechów na twarzach ich odbiorców.

Akcję sfinansowano ze środków MKiDN w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022.