Pocztówki i zdjęcia z wybrzeża na wirtualnej ekspozycji NMM

Od 1 października 2021 roku na stronie polskiewybrzeze.nmm.pl można oglądać wyjątkową ekspozycję „Polskie wybrzeże w okresie międzywojennym na archiwalnych zdjęciach i pocztówkach”. Narodowe Muzeum Morskie zaprasza do poznawania wybrzeża lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Intensywny rozwój portów, miast, miasteczek i społeczności, który się wtedy dokonał, na zawsze zmienił nadmorski krajobraz. Zapraszamy do podróży w czasie!

Mapa wybrzeża sprzed 100 lat

Prezentowane na stronie polskiewybrzeze.nmm.pl materiały to m.in. kolekcja fotografii Władysława Toczyłowskiego, który udokumentował swoją podróż nad Bałtyk w latach 1932–1934. W przygotowanym albumie zatytułowanym „Widoki Polskiego Morza i Półwyspu” zaprezentował życie codzienne w miejscowościach usytuowanych na Mierzei Helskiej, np. Helu, Jastarni, Juraty czy Kuźnicy. Utrwalił on także w kadrze zabudowę powstającej Gdyni i obchody Święta Morza, z lat 1932 i 1933. Wykorzystano także fotografie z drugiego albumu, którego autor pozostaje anonimowy. Zawierał on ogólnodostępne zdjęcia pamiątkowe i karty pocztowe pochodzące z lat 30. XX wieku. Tematyka tych zdjęć koncentrowała się na polskim wybrzeżu, od Gdyni, poprzez półwysep, aż po Karwię i Żarnowiec.

Zdjęcia uporządkowano geograficznie. Odnośniki do miejscowości są umieszczone na trzech mapach, opublikowanych kolejno w 1921, 1926 oraz 1929 roku nakładem Księgarni Polskiej rodziny Winnickich w Gdyni, co umożliwia także orientację w terenie. O pokazywanych miejscach opowiada lektor wykorzystując słowa „Przewodnika po polskiem wybrzeżu” autorstwa Józefa Staśki wydanego w 1926 roku. Przytoczono oryginalną pisownię cytatów – dlatego można usłyszeć nieco inne od współczesnych odmiany słów lub dowiedzieć się, które miejscowości występowały pod nazwami Wielka Wieś, Hallerowo czy Cejnowa.

Domki nad morzem (i nie tylko)

Linia brzegowa II Rzeczpospolitej miała ok. 140 km długości (wliczając w to Mierzeję Helską). Zajęcie Pomorza, zgodnie z warunkami traktatu wersalskiego, zwieńczyły uroczyste Zaślubiny Polski z morzem w Pucku 10 lutego 1920 roku. W dwudziestoleciu międzywojennym wzdłuż odzyskanego pasa wybrzeża dynamicznie rozbudowywano infrastrukturę gospodarczą, komunikacyjną, militarną i turystyczną. Powstawały nowe domy, wille i domki. Rejony nadmorskie stały się celem podróży turystycznych, dzięki czemu wyrastały nowe kurorty, domy wczasowe i prywatne letnie rezydencje. Dojazd do nich zapewniały nowe drogi i linie kolejowe. Centrum gospodarczym stawała się budowana Gdynia z nowoczesnym portem handlowym i wojennym, ale także mniejsze porty. Tam napływali ludzie z całego kraju, którzy szukali pracy. Obronność państwa zapewniała ulokowana na Półwyspie Helskim baza lądowa obrony Wybrzeża.

Te zmiany można zobaczyć na stronie polskiewybrzeze.nmm.pl. Wykorzystane dokumenty pochodzą ze zbiorów Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku. Projekt „Polskie wybrzeże w okresie międzywojennym, na archiwalnych zdjęciach i pocztówkach” sfinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022