Rok Jana Kowalewskiego - człowieka, który złamał szyfr wojny 1920

Senat Rzeczypospolitej Polskiej ogłosił rok 2020 Rokiem Jana Kowalewskiego. Sylwetka pochodzącego z Łodzi kryptologa, podpułkownika Wojska Polskiego, jest inspiracją dla współczesnych. Choć obchody zmieniły swój charakter, wciąż realizowanych będzie wiele inicjatyw przypominających o bohaterze, który złamał rosyjskie szyfry podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920.

Jan Kowalewski – kryptolog i bohater

Jan Kowalewski miał niezwykły wkład w zwycięstwo Polski w Bitwie Warszawskiej. Kryptolog złamał 100 rosyjskich kluczy szyfrowych, co pomogło odczytać blisko 3000 tajnych depesz wroga. Najważniejsza z nich dotyczyła sowieckich planów zdobycia Warszawy w 1920 roku. Jako, że mija sto lat od tych wydarzeń, rodzinne miasto Kowalewskiego, Łódź, przygotowało wyjątkowe obchody.

 

Premiera spotu odbyła się 3 kwietnia. Miasto Łódź zaprasza do poznawania historii bez wychodzenia z domu. Na swojej stronie internetowej uruchomiło nową zakładkę poświęconą kryptologowi, w której także umieszczane są wszystkie aktualności dotyczące obchodów i nowe materiały, które udało się pozyskać dzięki współpracy z rodziną bohatera. Ukaże się też specjalny numer „Kroniki Miasta Łodzi” o Janie Kowalewskim wraz z przewodnikiem po miejscach z nim związanym w Łodzi.

Tajemnice bolszewickich szyfrów

Jan Kowalewski urodził się w Łodzi 23 października 1892 roku. Odebrał dobrą edukację w Polsce i Belgii. Gdy wybuchała I wojna światowa pracował na Ukrainie. Wtedy otrzymał powołanie do armii rosyjskiej, gdzie służył w oddziałach inżynieryjnych, do zadań których należała również radiotelegrafia. Po rewolucji lutowej przeszedł do sztabu II Korpusu Polskiego i powrócił do niepodległej ojczyzny w 1919 roku.

Pod koniec lata 1919 r. Kowalewski złamał pierwsze klucze szyfrowe Armii Czerwonej – podczas zastępstwa za kolegę czytał przejmowaną korespondencję radiową i rozpracował dwie zaszyfrowane depesze. Powierzono mu utworzenie komórki kryptoanalizy w Sztabie Generalnym. W czasie Bitwy Warszawskiej dostarczane przez nich informacje pozwoliły opracować strategię militarną i zdecydowały o zwycięstwie Wojska Polskiego nad nacierającą na Warszawę Armią Czerwoną. 

Po wojnie Kowalewski brał udział w III powstaniu śląskim, podczas którego deszyfrował, tym razem, depesze niemieckie. II RP służył m.in jako attaché wojskowy w Moskwie czy w Bukareszcie. W czasie II wojny światowej pomagał polskim uchodźcom w Lizbonie i kierował tajnymi operacjami wywiadowczymi. Po wojnie kryptolog pozostał na emigracji w Londynie, gdzie zmarł w 1965 roku.

Rok Jana Kowalewskiego 2020

Z okazji stulecia jednej z najważniejszych wojen w dziejach świata, Senat Rzeczypospolitej Polskiej ogłosił rok 2020 Rokiem Jana Kowalewskiego. Wszystkim obchodom towarzyszy specjalnie stworzone logo nawiązujące kolorystycznie do barw ołówków kopiowych którymi Kowalewski robił odręczne notatki i dopiski na odszyfrowywanych wiadomościach. Więcej informacji dostępnych jest na stronie poświęconej kryptologowi.

Zapraszamy do wspólnego świętowania!