„Wrzesień 1939. Filmowe teksty i konteksty” - konferencja naukowa w Warszawie

Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny wspólnie z Uniwersytetem SWPS przygotowują interdyscyplinarną konferencję naukową z okazji 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej, poświęconą obrazom września 1939 w polskiej i zagranicznej kulturze filmowej. Zapraszamy 26 i 27 września do FINA przy ul. Wałbrzyskiej w Warszawie. Konferencja skierowana jest szczególnie do historyków filmu, filmoznawców, historyków, kulturoznawców, badaczy militariów, językoznawców, literaturoznawców, historyków sztuki, antropologów i przedstawicieli innych dyscyplin.

1 września 1939 roku to data, która na zawsze zmieniła bieg historii, wpływając na losy świata, ale i pojedynczych osób. Doświadczenie wojny do dzisiaj pozostaje jednym z najsilniejszych impulsów dla określonych sposobów myślenia o historii, miejscu w niej jednostki, zwłaszcza w Polsce, gdzie konsekwencje wydarzeń wojennych pozostają sprawą aktualną, bolesną i domagającą się ciągłych rozliczeń. Zachowania Polaków w czasie wojny obronnej wynikały z pewnością z silnego oddziaływania aksjologicznego mitów założycielskich II RP, obecnych w edukacji, kulturze, polityce. W kontekście niedawnych obchodów stulecia odzyskania niepodległości interesujący jest także i ten aspekt Września.

Konferencja poświęcona będzie problematyce września 1939 w kulturze filmowej. Organizatorzy chcą poddać analizie filmy fabularne, dokumentalne, materiały prasowe, plakaty, programy kinowe i inne materiały okołofilmowe, ale także i takie, które do nich nawiązują i funkcjonują w szerszym obiegu (pamiętniki, opracowania zbiorcze dokumentujące ten okres, materiały filmowe i fotograficzne). Celem jest interdyscyplinarne spojrzenie na obrazy września 1939 roku, utrwalone w filmie i innych materiałach związanych z filmem. Chodzi zarówno o spojrzenia współczesne, kronikarskie, jak i o późniejsze wyobrażenia, obecne przecież w tekstach kultury aż do dziś. Celem konferencji jest wszechstronna odpowiedź na pytanie, jak okres ten zapisywał się przez upływające 80 lat w filmie i kulturze filmowej.

Konferencję otworzy projekcja filmu „…gdziekolwiek jesteś, Panie Prezydencie…” z 1978 roku w reżyserii Andrzeja Trzos-Rastawieckiego, łączącego w spójną całość materiały archiwalne ze wspaniale oddającymi ducha września 1939 roku zdjęciami nakręconymi przez ekipę filmową. W przedstawionych losach prezydenta stolicy, Stefana Starzyńskiego, odbija się niedola ludzi, którzy żyli, walczyli i umierali w Warszawie w tamtych dniach. Zaprezentujemy także filmy propagandowe z 1940 roku: amerykańskie „Oblężenie” w reżyserii Juliena Bryana oraz niemiecką „Kampanię w Polsce” Fritza Hipplera.

Gościem specjalnym konferencji będzie Józef Hen – urodzony w 1923 roku pisarz, reportażysta, scenarzysta, reżyser, dramaturg i publicysta. W swoim bogatym artystycznym dorobku porusza głównie tematykę wojenną, biograficzną i historyczną, wykazując się niezwykłą zdolnością do barwnego ujęcia fabuły i przykładając wagę do realizmu psychologicznego. Rozmowę z gościem poprowadzi prof. Tadeusz Lubelski. Po spotkaniu odbędzie się projekcja filmu „Don Gabriel” z 1966 roku Ewy i Czesława Petelskich według scenariusza Józefa Hena.

Udział w konferencji jest bezpłatny. Zapraszamy do zapisów poprzez formularz zgłoszeniowy.