„Prawem naszym – zmartwychwstanie” – wystawa w Muzeum Pana Tadeusza

Z okazji stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości Zakład Narodowy im. Ossolińskich przygotował wystawę „Prawem naszym – zmartwychwstanie”. Prezentuje ona skomplikowane losy polskich dróg do odzyskania niepodległości – od zaborów po czasy PRL. Ekspozycja prezentowana jest w Muzeum Pana Tadeusza do 24 marca 2019 roku.

Tytuł wystawy to cytat z poematu „Przedświt” Zygmunta Krasińskiego, który widnieje także na rewersie medalu z 1916 roku upamiętniającego Józefa Piłsudskiego autorstwa Stanisława R. Lewandowskiego. Podczas zwiedzania można zapoznać się z unikatowymi obiektami, które przedstawiają polityczny, publiczny kontekst dramatu społecznego, jakim była dla Polski utrata niepodległości, oraz polityczne, militarne, edukacyjne i artystyczne starania o jej odzyskanie. Porusza ona też tematy bardziej osobiste, egzystencjalny wymiar symboliki i mitologii niepodległościowej.

Pierwszą część wystawy otwierają oryginalne dokumenty z lat 1772–1795 opisujące przebieg formalnego procesu zaboru ziem I Rzeczypospolitej. W kolejnych salach można zobaczyć liczne sztychy, obrazy, fotografie, ulotki, afisze, odznaki i drobne pamiątki, unikatowe fotografie z wizerunkami uczestników narodowych zrywów, jak i tajne druki ossolińskie, gazetki powstańcze, czy egzemplarz oryginalnego wydania „Trybuny Ludów” z 1849 roku. Eksponowany jest też jeden z niewielu istniejących obrazów pędzla Cypriana Kamila Norwida, Jutrznia, przedstawiający alegorię Polski.

Prezentowane są pamiątki po żołnierzach polskich formacji walczących na frontach I wojny światowej (m.in. Legionów Polskich), a także ilustrujące wkład polskich kobiet w działania niepodległościowe. Przypomniane są także osiągnięcia polskiej kultury, jak rola wybitnych pisarzy w dążeniu do niepodległości, czy polskie kino II Rzeczypospolitej jako panorama ikonografii batalistycznej.

Na tym nie kończy się narracja. Dalej pokazano jak pielęgnowano pamięć o niepodległości lat 1918-1939 w kraju i na emigracji Można zobaczyć gazetki i ulotki Polskiego Państwa Podziemnego, wydawnictwa emigracji londyńskiej, świadectwa odradzania się mitu II Rzeczypospolitej w PRL w latach siedemdziesiątych XX wieku oraz przykłady bardzo intensywnego wykorzystywania symboliki II Rzeczypospolitej w okresie stanu wojennego – tym bardziej spektakularne, im bardziej cenzura starała się je ograniczać.

Na ekspozycji można znaleźć także audycje Radia Wolna Europa ze wspomnieniami ludzi, którzy byli ojcami niepodległości, m.in. Józefa Hallera i Kazimierza Sosnkowskiego, a także zobaczyć prezentację „Piłsudscy”, złożoną z wizerunków znanych aktorów wcielających się w postać Józefa Piłsudskiego.

Wystawie towarzyszy bogaty program edukacyjny. Więcej informacji dostępnych jest na stronie Muzeum Pana Tadeusza.