"Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie" - ogólnopolska wystawa lokalnych murali

Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 roku. Zakończyło się polskim zwycięstwem i w jego wyniku w granice II Rzeczpospolitej włączono  dużą część ziem dawnej Prowincji Poznańskiej. 103. lata później Biuro Programu „Niepodległa” i AMS zapraszają na wyjątkową wystawę – w przestrzeniach miast w całej Polsce zaprezentowano galerię murali, które lokalne społeczności Wielkopolski stworzyły upamiętniając sukces przodków. Te projekty, otoczone troską mieszkańców, pielęgnują pamięć o ważnych historycznych postaciach i wydarzeniach. Zapraszamy do oglądania!

Upamiętnienie Powstania Wielkopolskiego

Historycznych śladów Powstania Wielkopolskiego można dziś poszukiwać w czterech województwach: wielkopolskim, kujawsko-pomorskim, zachodniopomorskim i lubuskim. Z okazji 103. rocznicy Powstania Wielkopolskiego Biuro Programu „Niepodległa” i AMS zapraszają na wystawę lokalnych, wielkopolskich murali poświęconych  bohaterom i lokalnym wydarzeniom. Wystawę tworzącą plenerową galerię można oglądać we fragmentach w przestrzeniach polskich miast m.in.: Poznania, Warszawy, Krakowa, Wrocławia, Łodzi, Szczecina oraz Trójmiasta i Aglomeracji Śląskiej.

Zmagania na frontach z przełomu lat 1918 i 1919 upamiętniano już w okresie II Rzeczpospolitej. Współczesne murale, zaprezentowane na wystawie, powstały m.in. z okazji setnej rocznicy Powstania Wielkopolskiego, z inicjatywy lokalnych społeczności i firm, które do dziś otaczają je opieką. Wielkoformatowe obrazy uliczne prezentują regionalną perspektywę na historyczne wydarzenia i postaci. Przygotowano także wersję materiałów do pobrania i wykorzystania przez wszystkich – pliki są dostępne na dole tej aktualności. 

Murale na 100. rocznicę wydarzeń 1918/19

Wybór murali, jako nośników pamięci regionalnej, nawiązuje do tradycji pocztówek z okresu międzywojennego. Dwanaście reprodukcji obrazów malarza i powstańca Leona Prauzińskiego, przedstawiających wybrane epizody Powstania Wielkopolskiego, było okazjonalnie przedrukowywanych i wydawanych dla uczczenia kolejnych rocznic. W wystawie do pobrania zawarte zostały reprodukcje czterech dzieł artysty: Przyjazd Ignacego Paderewskiego do Poznania, Zdobycie lotniska niemieckiego w Ławicy, Walki na przedmieściach Poznania i Przysięga wojsk polskich.

Przygotowując wystawę „Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie” dokonano wyboru 14 z wielu projektów zgłoszonych przez lokalne samorządy. Jest to pierwsza odsłona ekspozycji, a organizatorzy mają nadzieję na kontynuację w kolejnych latach. Na fotografiach tworzących galerię murali 2021 można znaleźć projekty, które na żywo zdobią:

• Biedrusko, gmina Suchy Las,
• Bukownicę, miasto i gmina Grabów nad Prosną,
• Gniezno,
• Grodzisk Wielkopolski,
• Kalisz,
• Konojad, gmina Kamieniec,
• Kostrzyn,
• Koziegłowy, gmina Czerwonak – Stowarzyszenie Kibiców Kolejorz,
• Łekno, gmina Wągrowiec,
• Poznań (ten mural już nie istnieje, powstał w 2018 roku),
• Strzałkowo,
• Śrem,
• Wrześnię,
• Zamość k. Bydgoszczy, gmina Szubin.

Zaprezentowano projekty samorządowe, szkolne, społeczne jak i prywatne inicjatywy. Wiele z nich pokazuje żołnierzy podczas walk w scenach wyjętych z historii danej miejscowości, np. na tle charakterystycznych budowli i ulic. Część pokazuje bezpośrednio lokalne zwycięstwa, jak np. zdobycie pociągu pancernego w Zamościu k. Bydgoszczy. Inne to artystyczne interpretacje, jak piękny mural w Śremie pokazujący Paderewskiego, z którego fortepianu zamiast nut wznoszą się w powietrze kokardy narodowe, albo patriotyczne kaliskie biało-czerwone drzewo z orzełkiem powstańczym, którego pnia strzegą Powstańcy Wielkopolscy.

Powstanie Wielkopolskie 27.12.1918-16.02.1919

Przyjazd Ignacego Paderewskiego do Poznania w grudniu 1918 roku miał być jedynie kolejną manifestacją polskości Prowincji Poznańskiej, stał się jednak iskrą, która 27 grudnia 1918 roku doprowadziła do wybuchu powstania. Z ulic Poznania rozlało się ono najpierw na okoliczne miejscowości, a potem dalej, na cały region. Pierwszym dowódcą powstania został kpt. Stanisław Taczak, potem tę rolę przejął gen. Józef Dowbor-Muśnicki. Ostatecznie uformowały się aż cztery fronty Powstania.

Niektóre miasta i wsie zajmowano niemal bez rozlewu krwi, o inne toczono zacięte walki. Do najcięższych zmagań można zaliczyć boje o Szubin, Chodzież, Nakło, Inowrocław i Osieczną. Jednym z najważniejszych sukcesów było zdobycie lotniska na Ławicy w ciągu kilkunastominutowej akcji. Wojska wielkopolskie miały przewagę nad przeciwnikiem dzięki brawurze, która niejednokrotnie równoważyła techniczną i liczebną przewagę żołnierzy niemieckich. Polscy żołnierze do ubrań przypinali srebrne orły i biało-czerwone kokardy, w najróżniejszych wersjach, wielkościach i materiałach.

Na zapleczu Powstania Wielkopolskiego kobiety działały w służbach sanitarno-medycznych, organizacji żywienia, zaopatrzenia i wyposażenia, łączności i zwiadzie. Walki oficjalnie zakończył rozejm w Trewirze 16 lutego 1919 roku, jednak zdarzały się jeszcze pomniejsze potyczki, np. 18 lutego 1919 pod Rynarzewem, gdy Polacy zdobyli pociąg pancerny. Żołnierze uformowanej Armii Wielkopolskiej ruszyli na fronty kolejnych walk o polskie granice. Włączona w granice II RP Wielkopolska wniosła znaczny wkład materialny i duchowy do odradzającego się państwa polskiego. W 2021 roku Prezydent RP podpisał Ustawę o ustanowieniu Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego 27 grudnia.

Wystawa „Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie” do pobrania

Wystawa „Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie” w wersji pełnej składa się 17 plansz. Cała wystawa składa się z planszy tytułowej, merytorycznego opracowania i fotografii wybranych murali. Z przygotowanych plików może skorzystać każdy m.in.: instytucje kultury, jednostki samorządu terytorialnego, szkoły, domy kultury, organizacje pozarządowe, jak i osoby prywatne. Wystawę wystarczy pobrać i wydrukować w dowolnej wielkości na dowolnym nośniku, albo opublikować na swojej stronie internetowej. Materiały zostały przygotowane w krzywych w rozmiarze B1 (100 cm x 70 cm), jednak doskonałą jakość zachowują także w mniejszych formatach.

Pliki do pobrania:

– Wystawa „Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie” – wersja ze spadami

– Wystawa „Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie” – wersja bez spadów

– Wystawa „Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie” – wersja jpg

Uczcijmy razem Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie!

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości.