„Osiedla niepodległej” - bezpłatne spacery po Warszawie w poszukiwaniu międzywojnia

Biuro „Niepodległa”, we współpracy ze Stowarzyszeniem „Kamień i co?”, zaprasza na cykl spacerów pod wspólną nazwą: „Osiedla niepodległej”. Podczas 12 bezpłatnych wycieczek z licencjonowanym przewodnikiem odkryjemy skarby architektury wybranych założeń urbanistycznych w Warszawie, które powstawały w latach II Rzeczpospolitej. Spotkania odbędą się co sobotę o 10:00 i o 13:00. Na każdy spacer obowiązują osobne zapisy, które będą rozpoczynać się co poniedziałek. Zapraszamy!

„Osiedla niepodległej” – warszawskie osiedla i kolonie zbudowane w latach 1921-1930

Tematem przewodnim sześciu spacerów po stolicy są osiedla i kolonie zbudowane między 1921 a 1930 rokiem. Były to inwestycje zaprojektowane dla wybranych grup społecznych II RP, takich jak: oficerowie Wojska Polskiego, posłowie i senatorowie Polskiej Partii Socjalistycznej czy profesorowie Politechniki Warszawskiej. Program spacerów zawiedzie nas do sześciu dzielnic Warszawy, w których do dziś zachowały się architektoniczne ślady dziedzictwa II RP.

Tematy kolejnych spotkań w cyklu „Osiedla niepodległej”:

1. Żoliborz Oficerski (Żoliborz) – 05.08.2023, godziny 10:00 i 13:00;
2. Kolonia Staszica (Ochota) – 12.08.2023, godziny 10:00 i 13:00;
3. Kolonia Profesorska (Śródmieście) – 19.08.2023, godziny 10:00 i 13:00;
4. Osiedle Sadyba (Mokotów) – 26.08.2023, godziny 10:00 i 13:00;
5. Osiedle Zdobycz Robotnicza (Bielany) – 02.09.2023, godziny 10:00 i 13:00;
6. Kolonia Praussa (Praga-Południe) – 09.09.2023, godziny 10:00 i 13:00.

Styl dworkowy – spacery po Warszawie w poszukiwaniu architektury II Rzeczpospolitej

Cechą wspólną założeń urbanistycznych, które będziemy poznawać z przewodnikiem, jest styl dworkowy (nazywany też narodowym) w jakim zaprojektowano domy. Dwór z otaczającym go ogrodem, jako symbol tradycji niepodległościowej, idealnie wpisywał się w krajobraz II RP. Wprowadzenia tego stylu do architektury spełniało rolę państwowotwórczą poprzez odwołania do szlacheckiej tradycji państwa wolnego i bezpiecznego, nie zniewolonego pod zaborami. I chociaż już w latach 30. XX wieku styl ten ustąpił miejsca stylowi międzynarodowemu i funkcjonalizmowi, to do dzisiaj determinuje nasze myślenie o osiedlach społecznych niepodległej Rzeczpospolitej.

Budynki mieszkalne na osiedlach i koloniach, które są bohaterami spacerów, charakteryzowały się portykami wspartymi na kolumnach, alkierzami i czterospadowymi dachami. W stylu dworkowym wznoszono zarówno budynki użyteczności publicznej (szkoły, dworce kolejowe, urzędy miejskie i wojewódzkie), jak i domy mieszkalne. Niektóre z założeń urbanistycznych powstały w nawiązaniu do idei miast-ogrodów (np. Żoliborz Oficerski czy kolonia oficerska „Sadyba” na Mokotowie).

Żoliborz Oficerski – kameralne osiedle mieszkaniowe oficerów

Osiedle Żoliborz Oficerski jest efektem działalności powstałego w roku 1921 Mieszkaniowo-Budowlanego Stowarzyszenia Spółdzielczego Oficerów, któremu przydzielono tereny na przedpolu Cytadeli warszawskiej. Kameralne osiedle mieszkaniowe zostało zaprojektowane w przez Kazimierza Tołłoczkę w roku 1922. Zabudowę osiedla stanowiły głównie domy z przyległymi do nich małymi ogródkami.

5 sierpnia 2023 odkryjemy ślady architektury, które zachowały się do czasów współczesnych na Żoliborzu Oficerskim. Spotykamy się przy fontannie z rzeźbą „Alina – dziewczyna z dzbanem” w Parku im. Stefana Żeromskiego na Żoliborzu. Odbędą się dwa spacery:

• o 10:00, link do zapisów: https://app.evenea.pl/event/zolioficerski/
• o 13:00, link do zapisów: https://app.evenea.pl/event/zolioficerskikopia1/

Rezerwacja miejscówek możliwa jest od 31 lipca 2023 od godziny 15:00.

Jeżeli chcecie udać się na samodzielną wycieczkę po Koloni Profesorskiej zapraszamy do lektury pospacerowego artykułu autorstwa Adriana Sobieszczańskiego Żoliborz Oficerski.

Kolonia Staszica – skąpana w zieleni przestrzeń dla urzędników i polityków

Budowa pierwszych domów Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej Kolonii im. Staszica rozpoczęła się w roku 1922. W pierwszej kolejności zbudowano, dziś nieistniejącą, północną cześć Kolonii, zlokalizowaną między ulicami: Nowowiejską, Filtrową, Sędziowską i dawną Suchą (obecnie: Ludwika Krzywickiego). Część domów powstawała wedle powtarzalnych planów, a inspiracji dostarczała polska architektura rezydencjonalna, leżąca u podstaw stylu narodowego. Pierwszymi mieszkańcami skąpanej w zieleni Kolonii byli urzędnicy zatrudnieni w administracji państwowej i miejskiej, politycy oraz przedstawiciele wolnych zawodów.

12 sierpnia 2023 odkryjemy reminiscencje dworków nakrytych mansardowymi dachami, które zachowały się do czasów współczesnych w Kolonii Staszica. Spotykamy się przed siedzibą Najwyższej Izby Kontroli (NIK) przy ul. Filtrowej 57. Odbędą się dwa spacery:

• o 10:00, link do zapisów: https://app.evenea.pl/event/koloniastaszica/
• o 13:00, link do zapisów: https://app.evenea.pl/event/koloniastaszica1/

Rezerwacja miejscówek możliwa jest od 7 sierpnia 2023 od godziny 15:00.

Jeżeli chcecie udać się na samodzielną wycieczkę po Koloni Profesorskiej zapraszamy do lektury pospacerowego artykułu autorstwa Adriana Sobieszczańskiego Kolonia Staszica na warszawskiej Ochocie.

Kolonia Profesorska – urokliwa perełka Śródmieścia

19 sierpnia 2023 odkryjemy skąpane w zieleni domy dawnych wykładowców akademickich w Śródmieściu. Kolonię Profesorską wybudowano w okresie 20-lecia międzywojennego dla profesorów i architektów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Większość budynków zaprojektowano w stylu dworkowym, nawiązującym do polskich dworków szlacheckich.

Spotykamy się przed Pomnikiem Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego (Jana Matejki 1/5). Odbędą się dwa spacery:

• na 10:00 https://app.evenea.pl/event/koloniaprofesorska/
• na 13:00 https://app.evenea.pl/event/koloniaprofesorska1/

Rezerwacja miejscówek możliwa jest od 14 sierpnia 2023 od godziny 15:00.

Jeżeli chcecie udać się na samodzielną wycieczkę po Koloni Profesorskiej zapraszamy do lektury pospacerowego artykułu autorstwa Adriana Sobieszczańskiego Kolonia Profesorska na skarpie wiślanej.

Sadyba – Kolonia dla oficerów Wojska Polskiego

26 sierpnia 2023, w ramach cyklu spacerów „Osiedla niepodległej”, zapraszamy na Sadybę Oficerską zlokalizowaną na Mokotowie. Kolonia Oficerska Sadyba na Dolnym Mokotowie wybudowana została w okresie 20.lecia międzywojennego dla oficerów Wojska Polskiego. Większość budynków zaprojektowano w stylu narodowym. Co oznacza słowo „sadyba”? Gdzie zaczyna się Miasto-Ogród Czerniaków? Czym jest zbiornik wodny otaczający Park im. Szczubełka? Jaką trasę można było pokonać Kolejką Wilanowską? Odpowiedzi na te i inne pytania poszukamy wspólnie z licencjonowanym przewodnikiem Adrianem Sobieszczańskim.

Startujemy pod tzw. Lokomotywą – pomnikiem Kolejki Wilanowskiej przy ul. Okrężnej 5. Odbędą się dwa spacery:

• Na 10:00 https://app.evenea.pl/event/sadyba/
• Na 13:00 https://app.evenea.pl/event/sadyba1/

Rezerwacja miejscówek możliwa jest od 18 sierpnia 2023 od godziny 10:00.

Jeżeli chcecie udać się na samodzielną wycieczkę zapraszamy do lektury pospacerowego artykułu autorstwa Adriana Sobieszczańskiego Osiedla niepodległej – Sadyba Oficerska na Mokotowie.

Zdobycz Robotnicza – osiedle mieszkaniowe dla robotników

W pierwszą sobotę września wyruszymy na uliczki Zdobyczy Robotniczej na Starych Bielanach. Historia tego osiedla sięga 1926 roku, gdy na terenach dawnego carskiego poligonu Spółdzielnia mieszkaniowa „Zdobycz Robotnicza” rozpoczęła prace budowlane. Osiedle miało być z ducha socjalistyczne, przez unikalny sposób kredytowania budowy, ale z wyglądu szlacheckie – powstające domy nawiązywały do stylu dworkowego. Czy socjalistyczny eksperyment się powiódł? Jakie znane osoby zamieszkały przy uliczkach Zdobyczy? Wszystkiego dowiecie się 2 września 2023. Zapraszamy!

Spotykamy się na pl. Konfederacji (przy pomniku poświęconym Żołnierzom 77 Pułku Piechoty WP i AK). Odbędą się dwa spacery:

• Na 10:00 https://app.evenea.pl/event/zdobyczrobotnicza/
• Na 13:00 https://app.evenea.pl/event/zdobyczrobotnicza1/

Rezerwacja miejscówek możliwa jest od 25 sierpnia 2023 od godziny 10:00.

Jeżeli chcecie udać się na samodzielną wycieczkę zapraszamy do lektury pospacerowego artykułu autorstwa Adriana Sobieszczańskiego Osiedla niepodległej – „Zdobycz Robotnicza” na warszawskich Bielanach.

Kolonia Praussa dla Posłów i Senatorów PPS

Ostatni w ramach cyklu spacerów „Osiedla niepodległej” odbędzie się po prawej stronie Wisły. To tam zapraszamy 9 września 2023, by poznać historię tzw. Kolonii Praussa na Grochowie. Osiedle zbudowane dla Posłów i Senatorów PPS w okresie 20-lecia międzywojennego zachowało wiele pierwotnych cech. Większość budynków zaprojektowano w stylu nawiązującym do polskich dworków szlacheckich.

Spotykamy się przy Szkole Podstawowej nr 374 (ul. Boremlowska 6/12). Odbędą się dwa spacery:

• na 10:00 https://app.evenea.pl/event/koloniapraussa/
• na 13:00 https://app.evenea.pl/event/koloniapraussa1/

Rezerwacja miejscówek możliwa jest od 1 września 2023 od godziny 10:00.

Jeżeli chcecie udać się na samodzielną wycieczkę zapraszamy do lektury pospacerowego artykułu autorstwa Adriana Sobieszczańskiego Osiedla niepodległej – Kolonia Praussa na Grochowie.

 

Na wszystkich spotkaniach obowiązuje regulamin spacerów „Osiedla niepodległej”. Spacery odbywają się w przestrzeni publicznej. Uczestnicy powinni pamiętać o ubraniu i obuwiu dostosowanym do warunków atmosferycznych oraz o zabraniu wody. Osoby biorące udział w spacerze są zobowiązane do zachowania ostrożności i uwagi przy przemieszczaniu się.

Zapraszamy!